Gümüşhane

Gümüşhane, Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesinde yer alan oldukça dağlık bir şehirdir. 39'-41' doğu boylamları ve 40'-41' kuzey enlemleri arasında bulunmaktadır. Doğudan Bayburt, batıdan Giresun, kuzeyden Trabzon ve güneyden Erzincan illeriyle çevrilidir. Hâlihazırdaki idari vaziyeti itibarıyla Merkez, Kelkit, Köse, Torul, Şiran ve Kürtün olmak üzere altı kazası vardır.

Günümüzde Harşit Çayı'nın iki yakasında, vadi boyunca uzanan şehir yerleşiminin büyük bir bölümü ilk dönemlerde Süleymaniye Mahallesinde idi. I.Dünya Savaşı'ndan sonraki yıllarda ise şehir yerleşimi Harşit Deresi kenarlarına kaymaya başlamış, bu süreç Cumhuriyetin ilanından sonraki yıllarda hızlanmıştır.


1930'lu Yıllarda Gümüşhane Vilayeti

Gümüşhane tarihiyle ilgili yapılan araştırmalar, şehrin tarihinin M.Ö. ‘li yıllara kadar uzandığının ipuçlarını bizlere vermektedir. Ancak arada zikredilen zaman farkının çok uzun olması, tarihçilerin bu konuyla ilgili kesin bilgilere ulaşmasını güçleştirmektedir.

Gümüşhane tarihiyle ilgili kaynaklara bakıldığı zaman; Asur, Hitit, Urartu, İran, Roma, Bizans, Emevi, Abbasi, Selçuklu, İlhanlı, Trabzon Rum İmparatorluğu, Akkoyunlu ve Osmanlıların bu yörede hüküm sürdükleri görülmektedir.

1473 yılında Fatih Sultan Mehmet ve Uzun Hasan arasında vuku bulan Otlukbeli Savaşı'ndan sonra Gümüşhane'nin bir bölümü, Yavuz'un Çaldıran Zaferi'nden sonra ise (1514) tamamı Osmanlı hâkimiyeti altına girmiştir. Osmanlı döneminde Gümüşhane her zaman önemini koruyan bir merkez olmuştur.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kurulmasından sonra, 1924 yılında Gümüşhane il (vilayet) yapılmıştır.

Gümüşhane'de Spor

Gümüşhane'de sporun geçmişi hayli eskilere dayanır. Güreş ve kayak Gümüşhane'de nice nesiller boyu yapıla gelmekte olan belli başlı sporlar arasındadır. Köylerde, köy düğünlerinde ve panayırlarda yapılan güreş müsabakaları yörenin gelenekleri arasında bulunmaktadır. Kış aylarının da pek sert geçtiği Gümüşhane'de kayak spordan önce, bir ihtiyaç ve eğlence vesilesi olarak doğmuştur. Bu koyu kış şartları yörenin insanını mücadeleci kılan önemli bir unsur teşkil etmektedir.

Gümüşhaneli Kayakçılar

Cumhuriyetten önceki ve sonraki yıllarda Gümüşhane ilinde temelde kayak, atıcılık, avcılık, binicilik, cirit bisiklet ve güreş gibi halk çoğunluğunun katılımıyla gerçekleştirilen sporlar yapılagelmişsede, hemen hepsi resmi bir teşekküle bağlı olmayan özel mahiyetteki karşılaşmalardan ibarettir.


Muzaffer Demirhan ve Arkadaşları 

Atatürk'ün emriyle 1938 yılında çıkartılan 3530 sayılı Beden Terbiyesi Kanunu gereğince, Gümüşhane'de de Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüğü kurulmuş ve spor faaliyetleri desteklenmeye çalışılmıştır. Futbol şubesi açılarak futbol etkinliklerinin de desteklendiği bu dönem, Gümüşhane'de futbolun hızlı bir şekilde sevilerek yayılmasına, gençler arasında ilgi görmesine neden olmuştur. Yine bu dönemde açılan bisiklet, kayak ve atıcılık şubeleri de oldukça ilgi görmüştür.


Milli Voleybolcumuz B.Asım Yılmaz

Gümüşhane yöresinin kış şartları, bölge insanının yapısını da etkilemiştir. Bu düşünceye verilebilecek en güzel örnek, Gümüşhane'de zor şartlarda yetişerek, Türk kayakçılığının en önemli sporculardan birisi olmayı başaran Muzaffer Demirhan'dır. Muzaffer Demirhan, Türkiye'de, Balkanlarda ve Olimpiyatlarda aldığı derecelerle adını altın harflerle spor tarihine yazdırmayı başarmıştır. Ayrıca Müntaz Demirhan, Mehmet Yıldırım, Ahmet Kıbıl, Selhan Tunçgöğüs ve Celal Öztok gibi isimlerde kayakçılık alanında önemli başarılar göstermişlerdir.

Gümüşhane'de Futbol


Gümüşhane'nin İlk Spor Kulüpleri Altı Ok ve Sümer Spor Kulüpleri

Tarihi kayıtlara bakıldığı zaman Gümüşhane'de ilk futbol kulüplerinin 1930'lu yıllarda kurulduğu görülmektedir. 1931 (1932) yılında Altı Ok ve Sümer adıyla kurulmuş olan bu iki spor kulübü yörede futbol sporu adına ilk çalışmaları yapmışlardır. (Gümüşhane ile ilgili kaynaklarda, bu iki spor kulübünün adlarının birçok kez yanlış zikredildiği görülmektedir Atlı Ok, Gümüş Spor vb.)


Gümüşhane Valisi Sebahattin Çakmakoğlu 15 Şubat Gençlik Spor Kulübü Oyuncularına Kupa Veriyor


Gümüşhane Milli İnkılâp Stadı

Bu spor kulüpleri Gümüşhane Halk Evi mensupları tarafından desteklenerek, kulüplerin çeşitli ihtiyaçları karşılanmaya çalışılmıştır. Gümüşhane Altı Ok Spor Kulübü -adından da anlaşılacağı üzere- logo olarak Halk Partisi'nin Cumhuriyet Halk Partisi) altı okunu kullanmıştır.

Gümüşhane'de ilk kurulan futbol kulüplerinden sonra bu spora olan ilgi her geçen gün artmış, 1945 yılında Gümüşhane Gençlik Kulübü (renkleri: mavi-kavuniçi), 1945 yılında Torulspor (renkleri: kırmızı-yeşil), 1954 yılında Kelkit Gençler Birliği (renkleri: yeşil-beyaz), 1959 yılında Gümüşhane Akınspor (renkleri: siyah-beyaz), Gümüşhane Kartaltepe Spor, 1962 yılında 15 Şubat Gençlik Spor (renkleri: siyah beyaz),  Vadi Spor (renkleri: kırmızı-siyah), 1968 yılında Şiran Karaca Spor ve 1983 yılında Gümüşhane Spor Kulüpleri kurulmuştur.

Bu araştırma Gümüşhane'nin spor tarihi ile ilgili yüzeysel bir incelemedir. Gümüşhane'yle ilgi bazı kaynaklardan yararlanılarak yapılan bu araştırma şüphesiz ki Gümüşhane ilimizin spor yaşamının belirli dönemlerine ışık tutacak bilgileri içermektedir. Spor tarihi uzmanları tarafından bu alanda yapılacak detaylı araştırmalar, Gümüşhane'nin spor tarihi açısından birçok bilinmeyenini ortaya çıkaracak ve daha fazla bilgiye ulaşılmasını sağlayacaktır.     

KAYNAKÇA

- Vehbi Okay, Cumhuriyetin 15. Yılında Gümüşhane, İstanbul, 1938
- Vatan Gazetesi "Gümüşhane" İlavesi, 1953, İstanbul
- Volkan Şenel Koleksiyonu "Gümüşhane Fotoğrafları Serisi"
- 1967 Gümüşhane İl Yıllığı, Ankara, 1967
- 1973 Gümüşhane İl Yıllığı, Ankara, 1974
-Selahattin Tozlu, XIX. Yüzyılda Gümüşhane, Erzurum, 1998
- Cumhuriyetin 75.Yılında Gümüşhane, İstanbul, 1999
- İltan Öğretmek, "Gümüşhane'de Sporun ve Spor Teşkilatı'nın Tarihçesi ve Gelişimi", Geçmişte ve Günümüzde Gümüşhane Sempozyumu, Ankara, 1991, s.693-706
- Türkiye İller Ansiklopedisi, "Gümüşhane" Mad.
<!--[if gte vml 1]>