Son mesaj - Gönderen: Recep Ergin - Salı, 01 Kasım 2011 23:40
Sitemizin yeni hali www.gumushane.gen.tr/v2 adresinde test edilmektedir. Lütfen belirli aralıklarla ziyaret ederek, yaşadığınız aksaklıkları ve önerilerinizi admin@gumushane.gen.tr adresinden veya buradaki formdan bize bildirin.
Bugün Gümüşhane ili sınırları içinde yer alan, bir tarih ve medeniyet hazinesi, güneşin aydınlattığı yamaçlarda, " saklı kent" olarak adlandırabileceğimiz Santa, kendisine uzatılacak eli her gün biraz daha yok olarak beklemeye devam ediyor. Santa'ya Gümüşhane'den geçerek 2 bin 200 rakımlı Kostan dağını aştıktan sonra Yağmurdere ve Taşköprü yaylasına üzerinden yol alıp, ulaşabilirsiniz...
2 bin140 metre yükseklikte sessiz ve huzurlu bir ortamda, büyük şehirlerin gürültüsünden, trafiğinden, betonundan kurtulup, tabiatla baş başa, kır çiçekleriyle bezenmiş, Taşköprü yaylasında soluklandıktan sonra Santa vadisine hareket edebilirsiniz. Gümüşhane'ye yaklaşık 75 km mesafedeki Santa kenti vadilerle birbirinden ayrılmış 3 ayrı yamaçta yer alıyor. Küçük bir kentin, 3 ayrı mahallesi gibi.
Bölgenin ilk olarak ne zaman iskan edildiği bilinmiyor. Orta Çağ'da var oluşu için kesin bir delil olmamasına rağmen, 17. ve 18. yüzyıllarda nüfusunun arttığı biliniyor. Etrafı Ziyaret ve Karakaban dağları, Zincirli, ve Uzunsırt, Deve boynu tepesi gibi 2 bin 200 metrenin üzerinde yükseltilerle kuşatılmış olan bölgenin girişe elverişli olan yeri Taşköprü yaylası ve vadinin kuzey kısmıdır. Burası, dışa kapalı, fakat kendi içinde su kaynaklarının varlığı ve bahçe ölçeğinde üretime elverişli toprağı ile yaşama elverişlidir. Doğu Karadeniz'deki yerleşimde, kişilerin doğal olanlarının yanı sıra, düşmanlarından gelebilecek tehlikeleri de göz önünde bulundurarak yaptıkları tercih, Santa'da bariz bir şekilde görülmektedir. Yörenin doğal halinin korunaklı olması yerleşimin temel nedenini oluşturmuştur. Birbirini kuş bakışı çok net bir şekilde görebilen 3 ayrı yamaç üzerine kurulmuş olan Santa'da mahalle olarak 7 yerleşme bulunmaktadır. Eski isimleriyle Piştoflu, Binatlı, İhsanlı, Terzili, Çakallı, Zincanlı ve Zurnacılı, mahallelerinde yaylacılar kalmaktadır.
Bu yerleşim yerlerinde özellikle 18. yüzyılın son yarısında inşa edilen resmi binalar son derece dikkati çekicidir. Günümüzde hala yaylacılar tarafından kullanılan bu binalar, yapılan ilavelere rağmen göz alıcı durumdadırlar. Buradaki yapılar, yerli gri renkli ve yumuşak taşlardan inşa edilmiştir. Santa'da yer alan dini yapılar, Piştoflu, İhsanlı, Binatla, Çingallı, Goballı, Terzili, Zurnacılı gibi mahallelere dağılmıştır. Kiliselerin büyüklüğü ve sayıları mahallelerin nüfusu ile orantılıdır.18'inci yüzyıl sonunda nüfus yoğunlaşmasının tespit edildiği Santa'da, 19. yüzyıl en parlak dönemi oluşturmuştur. Yörede derebeyi egemenliğinin olduğu bir dönemde Santa, doğal konumu ile bağımsız ve korunaklı bir sığınak olarak yaşayan toplumunun varlığını sürdürmesine elvermiştir. Santa'da tarım ve hayvancılığın yanı sıra, çevrede var olan kurşun ve demir gibi maden ocakları da işletilmiş, hatta demircilik önemli bir sanat kolu haline gelmiştir.
Santa'da ilk yapıldığı gündeki orijinal durumunu koruyarak günümüze kadar ulaşmış ev sayısı hemen hemen yok gibidir. Zaman içinde kullanıcıları tarafından tahrip edilerek özellikle iç mekanları tamamen değiştirilen taş yapıların tarihi özellikleri neredeyse tamamen ortadan kaldırılmış gibidir. Yapılarda malzeme olarak yöresel taşlar, belli bir işçiliğe tabii tutulmadan kullanılmıştır. Ancak bazıları daha geç dönemde inşa edildiğinden, Karadeniz'in karakteristik göz ve çatma dolgu tipinde, ahşap ve taş karışımı yapılmıştır. Evlerin içi tamamen ahşap ve genellikle iki katlıdırlar. Bu iki katlılık arazinin eğilimli olması nedeniyle aşağıdan iki, yukarıdan tek katlı görünüm şeklindedir. Yapıların alt kısımları avlu olarak kullanılmıştır.
Santa'da bugün varlıklarını en iyi koruyan yapılar çeşmeler olmuştur. Bu da suyun hangi din veya ırktan olursa olsun, herkes için ortak bir ihtiyaç maddesinin oluşundan kaynaklanmıştır. Çeşmelerin önlerindeki taş yalaklardan küçük kanallarla hayvanların su içebileceği yerlere taşınmıştır. İnanç turizmi açısından Sümela Manastırından sonra Doğu Karadeniz Bölgesi'ndeki en önemli turizm merkezi olmaya aday olan Santa Harabeleri ziyaretçilerini bekliyor. Santa'nın turizme açılması için yol sorununun çözülmesi gerekiyor. Santa, sahip olduğu tabiat harikası doğası nedeniyle dağ ve yayla turizmi açısından çok müsait . Santa, bugünkü halinde saklı kalmadan, tepelerin yamaçlarında kendisine sahip çıkmamızı ve ülke turizmine kazandırmamızı bekliyor. « Haber: İbrahim ÖZDEMİR »
