Yeni Tüketici Kanunu Neler Getiriyor?

A- 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Neler Getiriyor?

Yeni Kanun ile;
Tüketicileri daha ileri seviyede korumaya yönelik tedbirler alınmış,
Tüketicilerin hak arama yolları kolaylaştırılmış,
Tüketicinin bilgilendirilmesi konusu ön plana çıkarılmış,
Bürokrasi azaltılmış,
Hakkaniyete uygun bir ceza sistemi oluşturulmuştur.

Yeni kanun, mevcut düzenlemelerin birçoğunda değişiklik öngörmenin yanı sıra; mevcut Kanunda yer almayan yeni düzenlemeleri de getirmektedir.

Ortak Hükümler

- Tüm tüketici sözleşmeleri 12 puntodan küçük olmayacak ve okunabilir düzeyde olacak.
- Sözleşme şartları tüketici aleyhine değiştirilmeyecek.
- Tüketiciden; yapılan sözleşmenin dışında, haksız olarak herhangi bir hizmet kalemi adı altında ek   bir bedel talep edilemeyecektir.

Kanunla bazı konular ilk defa düzenlenmektedir.

- Tüketiciden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin bilgilerin, sözleşmenin eki olarak tüketiciye ayrıca verilmesi zorunluluğu getirilmiştir.
- Yeni düzenlemeyle ücretler sözleşmenin eki olarak ayrıca verileceğinden tüketiciler ödeyeceği ücretler hakkında tam bilgi sahibi olacaktır.
- Bankacılık işlemlerinde; faiz dışında hangi hizmetlerden ücret, komisyon ve masraf alınacağı hususu, Bakanlığımızın görüşü alınarak BDDK tarafından belirlenecektir.
- Tüketicilerin en fazla mağduriyet yaşadığı alanların başında Bankacılık hizmetlerinden alınan ücret ve komisyonlar gelmektedir.
- Yapılan düzenlemeyle Bankaların tüketiciden haksız olarak aldığı ücret ve komisyonların önüne geçilecektir.
- Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte, kart çıkaran kuruluşlar tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı sunmak zorunda olacaktır.
- Türk Borçlar Kanunu ve Kredi Kartları Kanunu’nda olduğu gibi bu Kanunla da temerrüt hali de dâhil olmak üzere, tüketici işlemlerinde bileşik faiz uygulanmasına son verilmiştir.
- Katılım bankaları da bu Kanun’un tüm düzenlemeleri yönünden kapsam içinde olacaktır.

B- Cayma Hakkı Süreleri Yeniden Düzenlenmiştir.

- İşyeri dışında, yani kapıdan yapılan satışlarda ve mesafeli satışlarda 7 gün, devre tatil sözleşmelerinde ise 10 gün olan cayma süreleri 14 güne çıkarılmıştır.
Daha önce uygulamada olmayan bazı alanlarda cayma sürelerini ilk defa uygulamaya koyuldu. Bunlar:
- Ön ödemeli konut satışları, tüketici kredisi sözleşmeleri ve finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmelerde 14 günlük cayma süresi,
-Taksitle satış sözleşmelerinde ise Borçlar Kanunu gereği olarak 7 günlük cayma hakkıdır.

C- Ayıplı Mal ve Hizmette Tüketiciye Sağlanan Haklar Genişletilmektedir.

-Mevcut Kanunda olduğu gibi; ayıplı mallarda satıcının sorumluluğu taşınır mallarda, malın tesliminden itibaren 2 yıl, taşınmaz mallarda ise 5 yıl olarak belirlenmiştir.
-Yeni ve önemli bir uygulama; zaman aşımı süresi içerisinde kalmak kaydıyla, ilk 6 ay içinde ortaya çıkan ayıplarda malın ayıplı olmadığını satıcı ispat edecektir.
-Ayıp; ağır kusur veya hile ile gizlenmişse, zaman aşımı süresinden yararlanılamaz.
Tüketicilerimizin kullanacağı seçimlik hakları şöyledir:
a) Sözleşmeden dönmek,
b) Ayıp oranında satış bedelinden indirim istemek,
c) Ücretsiz onarım,
d) Satılanın ayıpsız misli ile değiştirilmesini istemek.

D- Tüketici Kredisi ve Konut Finansmanı (Mortgage) Sözleşmelerinde Tüketiciye Yeni Haklar Tanınmaktadır.

-Kredi sözleşmesi imzalanmadan önce, tüketicinin sözleşme şartları hakkında bilgilendirilmesi zorunlu kılınmıştır.
-Tüketicilere, tüketici kredisi sözleşmesinden 14 gün içinde cayma hakkı getirilmiştir.
-Tüketicinin açık talebi olmaksızın, krediyle ilgili sigorta yaptırılması yasaklanmıştır.
-Tüketicinin sigorta yaptırmak istemesi halinde ise istediği sigorta şirketi ile imzaladığı poliçe,   kredi veren tarafından kabul edilmek zorunda olacaktır.
-Bankaların, kredinin ödenmesi için açılan hesaplardan, sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda tüketicilerden ücret ya da masraf talep etmesi yasaklanmıştır.
-Bu hesabın, tüketicinin aksine yazılı talebi olmaması halinde kredinin ödenmesi ile kapanması 
zorunlu tutulmuştur.
-Tüketicinin açık talimatı olmadan Bankalar, kredi sözleşmesi ile ilişkili bir kredili mevduat
sözleşmesi yapamayacaktır.         
-Konut kredisi çeken tüketicilerimizin, bu kredilerini erken ödemeleri durumunda mevcut 
düzenlemelere göre; ödemek zorunda oldukları %2’lik erken ödeme tazminatının, kalan vadesi    
36 ayı aşmayan kredilerde erken ödenen tutarın %1’ini geçemeyeceği, düzenlenerek önemli bir
adım atılmıştır.
 
E- Maketten Satış Olarak da Bilinen “Ön Ödemeli Konut Satışları”na İlişkin Tüketiciyi Daha İleri Düzeyde Koruyan Tedbirler Getirilmektedir.

-Yapı ruhsatı alınmadan, tüketicilerle ön ödemeli konut satışı sözleşmesi yapılamayacaktır.
-Bakanlıkça projedeki devre sayısı ya da projenin toplam bedeli kriterine göre belirlenecek büyüklüğün üzerindeki projeler için bina tamamlama sigortası yaptırılması zorunlu olacaktır.
Böylece bir firmanın binayı tamamlamadan iflas etmesi durumunda sigorta şirketi binayı tamamlayarak tüketiciye teslim edecektir.
-Tüketici, 14 gün içinde ön ödemeli konut satış sözleşmesinden cayma hakkına sahip olacaktır.
Maketten Satışlarda mevcut kanunda bulunan ve yeniden düzenlenen alanlar ise şöyledir:
-Mevcut Kanunda 30 ay olan konutun teslim süresi 36 aya çıkarılmıştır.
-Cayma hakkının dışında devir ve teslim tarihine kadar tüketiciye, belli masrafları ve sözleşme bedelinin %2’sine kadar tazminat ödemek suretiyle sözleşmeden dönme hakkı verilmektedir.
-Bakanlığımız tarafından verilen “Kampanyalı Satış İzin Belgesi” kaldırılmıştır.
Bu suretle konut satışlarının devlet garantisinde olduğu yönündeki yanlış izlenimlerin önüne geçilmiştir.


F- Mağduriyetlerin En Çok Yaşandığı İşyeri Dışında Yapılan Satışlar (Kapıdan Satışlar) Konusunda Yeni Tedbirler Alınmaktadır.

-İşyeri dışında satış yapacaklar, mevcut uygulamada olduğu gibi Bakanlıktan “yetki belgesi” almak zorunda olacaktır.
-İşyeri dışında kurulan sözleşmeler imzalanmadan önce, tüketicilerimizin sözleşme şartları ile ilgili bilgilendirilmesi zorunlu tutulmuştur.
-Mevcut 7 günlük cayma hakkı süresi 14 güne çıkarılmaktadır.
-Satıcı ve sağlayıcı, yükümlülüklere aykırı davranırsa; tüketici cayma hakkını kullanmak için 14 günlük süreyle bağlı olmayacaktır.
-Sözleşme tarihi, tüketicinin kendi el yazısıyla yazdırılacak ve sözleşmenin bir örneği tüketiciye verilecektir.
-Tarihi, tüketicinin yazması önemlidir ve dikkat edilmesi gereken bir husustur.
-Tüketici cayma hakkını kullanırken sözleşme tarihinin değiştirilmesi ihtimali engellenmiş olacaktır.

G- İnternet, Telefon, Katalog gibi Yollarla Mesafeli Olarak Kurulan Sözleşmelere İlişkin Yeni Düzenlemeler Yapılmaktadır.

-Bu tür satışlarda, mesafeli sözleşme kurulmadan önce tüketici, sözleşme şartları hakkında bilgilendirilecektir.
-Mesafeli sipariş edilen ürünler en geç 30 gün içinde tüketiciye teslim edilecektir.
-Mevcut 7 günlük cayma hakkı süresi 14 güne çıkarılmaktadır.
-Satıcı ve sağlayıcı, tüketiciyi cayma hakkı konusunda bilgilendirmezse; tüketici 14 günlük süreyle bağlı olmayacaktır.

H- Finansal Hizmetlerin Mesafeli Satışına İlişkin AB Yönergesi İlk Defa İç Hukukumuza Aktarılmaktadır.

-Tüketicilerimizin her türlü banka hizmeti, kredi, sigorta, bireysel emeklilik, yatırım ve ödeme ile ilgili mesafeli sözleşme kurulmadan önce bilgilendirilmesi zorunlu tutulmuştur.
-Tüketicilerimiz, finansal hizmetlere ilişkin sözleşmelerden 14 gün içinde cayabilecektir
-Devre Tatil - Devre Mülkte Tüketicilere Yeni Haklar Getirilmektedir.
-Devre tatil kavramı anlaşılır hale getirilerek, devre mülkler ve alternatif tatil üyelikleri kapsama dâhil edilmiştir. Böylelikle devre mülkler de kanun kapsamına alınmıştır.
-Sözleşme kurulmadan önce, tüketicilerin sözleşme şartları ile ilgili bilgilendirilmesi zorunluluğu getirilmiştir.
-Sözleşme tarihinin tüketicinin kendi el yazısıyla yazılması ve sözleşmenin bir örneğinin tüketiciye verilmesi zorunlu hale getirilmiştir.
-Devre tatillerde cayma hakkı süresi 10 günden 14 güne çıkarılmıştır.
-Bakanlıkça projedeki devre sayısı ya da projenin toplam bedeli kriterine göre belirlenecek büyüklüğün üzerindeki projeler için bina tamamlama sigortası yaptırılması zorunluluğu getirilmiştir.
-Bina Tamamlama Sigortası; ilk defa bu kanunla birlikte hukukumuza girmiştir.
-Devre tatil amaçlı taşınmazın ön ödemeli satışında devir ve teslim süresi sözleşme tarihinden itibaren 36 ayı geçemeyecektir.
-Devir ve teslim tarihine kadar tüketiciye,  sözleşme bedelinin %2’sine kadar tazminat ödemek suretiyle sözleşmeden dönme hakkı verilmiştir.
 
I- Paket Turlarla İlgili Tüketicilere Yeni Haklar Tanınmaktadır.

-Sözleşme kurulmadan önce, tüketiciye ön bilgilendirme amaçlı broşür verilmesi zorunlu hale getirilmiştir.
-Tüketicilere, paket tur sözleşmesinin esaslı unsurlarından birinin değişmesi halinde sözleşmeden dönme hakkı getirilmiştir.
-Sözleşmeden dönme halinde;
-Paket tur düzenleyicisi veya aracısının, dönme bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren,
-Tüketicinin ödemiş olduğu tüm bedeli herhangi bir kesinti yapmaksızın “derhal” iade etmesi zorunlu olmuştur.
-Yeni düzenlemeyle AB ülkelerinde olduğu gibi ticari ve mesleki amaçla paket tura katılanların da tüketiciye tanınan haklardan yararlanması imkân sağlanmıştır.

J-Elektrik, su, doğalgaz, internet, telefon vb. tüm aboneliklerde tüketicileri koruyucu yeni
düzenlemeler getirilmektedir.

-Tüketici; belirsiz süreli veya süresi 1 yıldan daha uzun olan belirli süreli abonelik sözleşmesini istediği zaman; süresi 1 yıldan az olan belirli süreli abonelik sözleşmelerini ise, satıcı veya sağlayıcının sözleşmede değişiklik yapması halinde feshetme hakkına sahip olmuştur.
-Aboneliğe son verme isteği, süresi içinde yerine getirilmezse, abonelikten faydalanılmış olsa dahi
tüketiciden herhangi bir bedel talep edilmesi yasaklanmıştır.
-Feshin, sözleşmenin kurulmasından daha ağır şartlara bağlanamayacağı kuralı getirilmiştir.

K- Gazete ve dergi gibi süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen promosyon kampanyaları daha
sıkı kurallara tabi olacaktır.

-Mevcut Kanunda örnek verme yöntemiyle sayılan, süreli yayın kuruluşlarının verebileceği kültürel ürünler, yönetmelikle açıkça belirlenecektir.
-Süreli yayının birden fazla sayıda satın alınmasını gerektiren ve belirli bir süreye yayılan promosyon uygulamalarının süresi;
a) Günlük süreli yayınlarda 75 günü,
b) Haftalık süreli yayınlarda 18 haftayı,
c) Daha uzun süreli yayınlarda 12 ayı geçemeyecektir.

L- Piramit Satış Sistemleri Yasaklanmaktadır.

Piramit Satışlar; hukukumuzda ilk defa düzenlenmektedir.
Bu konuda ulusal mevzuatta boşluk olduğu için tüketiciler büyük mağduriyetler yaşamaktaydı.
1) Piramit Satış nedir?
Katılımcılarına bir miktar para veya malvarlığı ortaya koyma karşılığında, sisteme aynı şartlar altında başka katılımcılar bulma koşuluyla, bir para veya malvarlığı elde etme vaadinde bulunan ve bu malvarlığı kazancının elde edilmesini, tamamen veya kısmen diğer katılımcıların da şartlara uygun davranmasına bağlı kılan, gerçekçi olmayan veya gerçekleşmesi çok güç olan kazanç beklentisi sistemidir.
-Piramit satış sisteminin kurulması, yayılması veya tavsiye edilmesi yasaklanmıştır.
-Bakanlık, piramit satış sistemleri ile ilgili gerekli incelemeleri yapmaya ve varsa elektronik sistemin ülkemizde durdurulması dâhil olmak üzere, ilgili kamu kurum veya kuruluşlarıyla işbirliği içinde gerekli önlemleri almaya yetkili olmuştur.

TÜKETİCİNİN BİLİNÇLENDİRİLMESİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER

-Gerçeği yansıtmayan indirimli satışlara sınırlama getirilmektedir. İndirimli Satışlar, ilk defa kanunda yer almaktadır.
-Yapılacak ikincil düzenlemelerle birlikte bu alanda yaşanan aldatıcı ve yanıltıcı uygulamaların
önüne geçilecektir.
-Ülkemizde indirimli satışlarla ilgili kapsamlı bir yasal düzenleme bulunmaması çeşitli suiistimallere neden olmaktaydı.
Örneğin, senenin 12 ayı boyunca indirimli satış kampanyası yaptığına ilişkin reklam yapabilmekteydi.
Yine fiyat etiketleri üzerine önceden geçerli olmayan yüksek fiyatlar yazarak indirim yapılmış izlenimi oluşturulmaktaydı.
Yeni düzenlemeye göre;
- İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimli satış fiyatı,
- İndirimden önceki fiyatı ve indirim oranı,
Ürün etiketlerinde gösterilmek zorundadır.
-İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimden önceki fiyattan daha düşük fiyatla
satışa sunulduğunun ispatı, satıcı veya sağlayıcıya ait olacaktır.
-Bakanlık, Belediyeler ve ilgili Odalar bu konuda denetim yapmaya yetkili kılınmıştır.

Garanti belgesi ile ilgili bürokratik işlemler azaltılmaktadır.

-Mevcut mevzuatta bulunan, imal ve ithal edilen tüketici ürünleri için Bakanlıktan onaylı garanti belgesi alınması zorunluluğu kaldırılmıştır.
-Tüketicinin bilgilendirilmesine yönelik hususları içerecek olan garanti belgesinin şekli ve içeriği Bakanlık tarafından belirlenecek;
Üretici ve ithalatçılar ise bu belgeyi düzenleyip tüketicilere vermeye devam edeceklerdir.
Bakanlık, bu belgenin düzenlenip düzenlenmediğinin denetimini yapacaktır.

Satıcı ve sağlayıcılar “İhtiyari Garanti” taahhüdü verebileceklerdir.
   “İhtiyari Garanti” hukukumuzda ilk defa yer alan bir kavramdır.
     Tüketicilere ilave haklar getirilmesine ilişkin hükümler içermesi nedeniyle önemlidir.
     İhtiyari Garanti nedir?
    - Tüketicinin yasal hakları saklı kalmak kaydıyla;
    - Malın veya hizmetin bedelinin iadesi,
     -Değiştirilmesi, onarılması ya da bakımının yapılması,
Veya benzer hususlarda üretici veya ithalatçı tarafından verilen ilave taahhüdü ifade etmektedir.

Tüketicilerin bilinçlendirilmesine yönelik çalışmalar artırılmaktadır.

-Kitle iletişim araçlarının herkese ulaşması nedeniyle etki alanları son derece geniştir.
-Medyanın bu gücünün tüketicilerin bilinçlendirilmesi için kullanılması son derece önemlidir.
-Radyo ve televizyonlarda 8.00-22.00 saatleri arasında, ayda 15 dakikadan az olmamak üzere tüketiciyi bilinçlendirici program yayınlama zorunluluğu getirilmiştir.

Satış sonrası servis hizmetlerine yönelik düzenlemeler büyük ölçüde korunmuştur.

-Bakanlıkça belirlenen sayıda servis istasyonu kurma ve malın kullanım ömrü süresince servis  
hizmeti verme zorunluluğu devam edecektir.
Örneğin: Kullanım ömrü 10 yıl olan televizyonlar için her coğrafi bölgede en az 3 olmak üzere; 7    
bölgede toplam 40 servis istasyonu kurulması zorunlu olacaktır.
-Özel servisler verdiği hizmetten sorumlu olacaktır.
-Herhangi bir markanın yetkili servisi olmayıp, özel servis olarak hizmet veren servis istasyonları
da verdikleri hizmetten dolayı tüketicilere karşı sorumludur.


TÜKETİCİ HAKEM EYETLERİ VE TÜKETİCİ MAHKEMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER

Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri yeniden yapılandırılmaktadır.

-Tüketici Sorunları Hakem Heyetinin ismi “Tüketici Hakem Heyeti” olarak değiştirilmiştir.
-Tüketici Hakem Heyeti; başkan dâhil beş üyeden oluşmaktadır.
-Tüketici Hakem Heyetleri ’ne yapılacak başvurular şöyle gruplanmıştır:
-Değeri 2 bin Liranın altında bulunan uyuşmazlıklarda İlçe Tüketici Hakem Heyetlerine;
3 bin Liranın altında bulunan uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetlerine;
-Büyükşehir statüsündeki illerde; 2 bin ile 3 bin Lira arasındaki uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetlerine başvuru zorunlu hale getirilmiştir. 
-Mevcutta 1.272,19 TL olan sınır 3.000,00 TL’ye çıkarılmıştır.
-Böylece daha fazla sayıda tüketici şikâyetinin mahkemelere gitmeden çözümlenmesine imkân
sağlamaktadır.
-Bu değerlerin üzerindeki uyuşmazlıklar için Tüketici Hakem Heyetlerine başvuru yapılamayacaktır.
-Uyuşmazlığın tüketicinin lehine sonuçlanması durumunda tebligat ve bilirkişi ücretleri karşı tarafça karşılanacaktır.
-Halihazırda firmalar herhangi bir maliyete katlanmadıkları için, haklı olsa dâhi tüketicileri hakem  
heyetine başvuru yapmaya zorlamaktadırlar.
-Bu da hakem heyetine yapılan başvuruların sayısını artırmakta ve tüketicilerin hakkını aramaktan
çekinmelerine sebebiyet vermektedir.
-Kanunla, tüketicilerin haklı olduğu durumlarda, hakem heyetinin yapmış olduğu tebligat ve bilirkişi  masrafları firmalardan alınacaktır.

Tüketici mahkemelerinde dava açmak kolaylaştırılmaktadır.

-Tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara ilişkin davalarda, davaları basit yargılama usulüne göre sonuçlandıran Tüketici Mahkemeleri görevli olacaktır.
-Tüketici örgütleri üst kuruluşlarınca açılacak davalarda, bilirkişi ücreti ve vekâlet ücreti Bakanlıkça karşılanacaktır.
-Tüketici davaları tüketicinin ikamet ettiği yerdeki tüketici mahkemesinde de açılabilecektir.
-Tüketici mahkemeleri ile Tüketici Hakem Heyetlerinin, UYAP ve Tüketici Bilgi Sistemi aracılığıyla entegre olması sağlanacaktır. Bu uygulamayla kararlarda uygulama birliği sağlanacaktır.