Kur’an’da Av ve Avcılık

Gümüşhane Avcılık Derneği Başkanı Fahri Demir, avcılık kurslarını veren kadroya ilahiyatçı üyenin de katılması gerektiğini söyledi.

Konuyla ilgili açıklama yapan Gümüşhane Merkez Avcılık, Atıcılık, Amatör Balıkçılık, Doğayı ve Yaban Hayatını Koruma İhtisas Spor Kulübü Dernek Başkanı Fahri Demir, avcılığın plansızca hep öldüren değil, koruyan, yaşatan, ulusal kaynakların çevreci yanının güçlendirilmesi için çaba gösteren kişi olduğunu hatırlattı.

Demir, İslam’da avcılığın usul ve esasları konulu açıklamasında Halk Eğitimi Merkezi ve Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğünce eğitimi verilen Avcılık alanındaki uzman kadroya ilahiyatçı akademisyen üyenin de dahil edilerek Kur’an’da tarif edilen av ve avcılık hükümlerinin ders olarak işlenmesinin göz ardı edilmemesi gerektiğini söyledi.

Kar yağınca avcıların av merakının daha da kabararak arttığını, karın avcının doğaya çıkmasını, avlanmasını tetikleyici bir unsur olduğunu ifade eden Demir, “Kışın karlı ve fırtınalı soğuk hava şartlarında özellikle tek olarak ava çıkmamaya güvenlik açısından özen gösteriniz. Bu mevsim av hayvanlarının, ağır kışa yenik düştüğü, çaresiz olduğu yemleme gerektiren süreçlerdir. Avcı bunu bir fırsat bilerek şefkat duygusu içinde aslı görevini icra etmelidir. Çünkü gerçek avcı doğanın sigortası olduğunu bilir. Tüfeklerin namlularını her tür canlının üzerinden çekerek onların yardımına koşma zamanıdır. Bunun yerine orantısızca öldürmeye devam edilirse İslam’a göre suç işlemiş oluruz. Avı yaşat ki, avcılık yaşasın.  Peygamber Efendimiz (s.a.v) in Veda hutbesinden yola çıkarak emrinize sunulan tüm canlılara, sevgi ve şefkat duygularını gösteriniz” dedi.

Daha önce çeşitli tarihlerde avcıları ve tarafları bilinçlendirmek için çeşitli açıklamaları olduğunu hatırlatan Demir, İslam’da avcılıkla ilgili çalışmasında Diyanet İşleri Başkanlığının 1961 Yılı Basılmış Kur’an-ı Kerim mealinden ve sure ve ayetler, hadis ve İslam bilginlerinin görüşü için müderris ve Mutlu Hafız Yakup Şükrü Efendi tarafından yazılan Mutlu Musa Bilgi tarafından sadeleştirilen “İSLAM’DA AVCILIK” adlı eserden faydalandığını kaydetti.

Demir’in açıklaması şöyle:

Kur’an’ı Kerim’de yeryüzünde ne varsa hepsinin insan için yaratıldığının bildirilmesi (Bakara,2/29),göklerde ve yerde bulunan varlıkların ve imkanların bir lütuf olarak insanın emrine verildiğinin ifade edilmesi (el-Casiye 45/13), ayrıca avlanmanın ilke olarak helal olduğunun bildirilmesine (el-Maide,94-96)işaret eden ayetlerin ışığı altında İslam alimleri avlanmanın mubah olduğunu ifade etmişlerdir.

Dinimizde insanların Av hayvanlarını ya etinden istifade etmek, ya da post, kürk veya bazı organlarından faydalanmak yahut zararından korunmak için avlamaları kural olarak caiz görülmüştür. Bu nedenle, etlerinden, derilerinden veya diğer organlarından yararlanma kastı olmaksızın sırf zevk ve keyif için hayvan öldürmek, av avlamak veya bunu meslek haline getirmek, uygun bir davranış olmayıp mekruhtur. Zira sadece eğlence ve zevk için Avlanmak ve bunu meslek haline getirmek, insanın mahlukata karşı merhamet ve şefkat duygularını azaltır, kişiye gaflet verir.

Kur’an-ı Kerim ve sünnet, insanın başıboş bırakılmadığını vurgulamış, amaçsız ve anlamsız davranışlarını da yermiştir. Ayrıca Hz Peygamber  (s.a.v.) hadislerinde, merhamet duygularını yitirenler için ağır ifadeler kullanmıştır. Zira İslam rahmet ve merhamet üzerine kurulmuştur. Diğer yandan yüce dinimiz Allah’ın yarattığı fıtratın ve güzelliklerin korunmasını emreder.

Avlanmanın hayvan nesline ve üremesine zarar vermeyecek ölçüde olması ve başkalarının zarar vermeyecek bir şekilde yapılması gerekir. Tüm bu hususlar Ramazan ayı içinde geçerlidir. Günümüzde avlanmak helal midir? Bazıları günümüzde et ihtiyacını karşılamak eskisi gibi zor olmadığından avlanmayı iyi görmüyorlar. Zevk için avlanmakla ihtiyaçtan avlanmak diye ayırt etmek mi lazım? Yoksa avladığınız hayvanı eğer yiyorsanız zevk için dahi olsa günah mıdır?

A V L A N M A N I N   H Ü K M Ü :

Avlanmak, normal olarak mubahtır: “İhramdan çıktığınızda avlanabilirsiniz,’’ (Maide, 5/2. Ayrıca bk.Maide,5/94) Eti yenen av hayvanları, genellikle etleri için avlanır. Eti yenmeyen av hayvanları ise, post kürk, kıl, diş gibi bazı organlarından yararlanmak yada zararlarından korunmak için avlanır.

Spor amaçlı, zevk ve eğlenmek için avlanmak, merhamet duygularını körelttiğinden ve avcılığın amacı dışına yöneldiği için mekruhtur. Yararlanma ve korunma söz konusu olmaksızın veya hayvanlara eziyet için avlanmak caiz değildir. H z. Peygamber (s.a.) şöyle buyurur:’’ kim bir serçe kuşunu boş yere öldürürse, o kuş kıyamet günü Allah’a şikayette bulunarak der ki: Rabbim! Falanca kişi, hiçbir yarar gözetmeden beni boş yere öldürdü.

’’(Nesai, dahaya, 43 sayd, 34; Darimi, edahi.16) Durup dururken canlı bir varlığın hedef edinilmesi yasaktır.(Buhari, Zebaih.25; Müslim, sayd, 58, 59) İmam malik, gereksiz ve aşırı avlanmayı mekruh görmüştür.

Av hayvanlarının üreme ve gelişme dönemlerinde avlanması yada neslini kurutacak sayıda avlanması doğru olmaz. Devlet yetkililerince konmuş av yasağı döneminde ve avlanması yasaklanmış hayvanları avlamak da doğru değildir. Avlanmada avcı, av alet ve malzemesi, eğitilmiş avcı hayvan ve av hayvanı konusunda bir takım şartlar aranır.

A V C I;

-Avcı dinen evcil hayvan kesmeye ehil biri olmalıdır. Müslümanların ve ehl-i kitabın (kitabi) avladıkları yenir. Maliki ve Hanbeli mezheplerine göre, akıl hastasının ve temyiz gücü olmayan küçüklerin avladığı yenmez. Putperestlerin (müşrik) avladığı kesinlikle yenmez.

-Besmeleyi kasten terk etmemiş olmalıdır; Şafilere göre besmele sünnet olduğu için kasten terk edilse bile hayvan yenir. Besmeleyi unutarak terk etmenin bir zararı yoktur. Eti yenen hayvanları boğazlarken olduğu gibi, silahı kullanırken veya eğitilmiş av hayvanını salarken “Bismillahi Allahu Ekber’’ demek zorunludur. (Maide,5/4;  en’am. 6/119,121) Besmele, tetiği çekerken veya avcı hayvanı av üstüne salarken çekilir.

- Avcı niyetiyle silahını kullanmalı veya hayvanını salmalıdır. Gelişi güzel atışla vurulan hayvan yenmez.

-  Avcı silahını kullanırken veya hayvanını salarken, avın peşinden gitmeli, başka bir işle meşgul olmamalıdır. Avcının görevi, Avcı peşinden gittiği takdirde, yaralı hayvanı ölü bulunca yiyebilir. Ancak avını takip etmemesi durumunda, av hayvanını daha sonra bulacak olursa, av başka bir sebeple ya da yaralandığı halde kesilmeden ölmüş olabileceği için yenmez.

- Kara avcısı, ihramlı olmamalıdır. (Maide, 5/1-2,95-96)

A V  A L E T   VE  M A L Z E M E L E R İ ;

-Av aleti, kesici, delici ya da parçalayıcı olmalıdır. Ok, mızrak, kılıç, bıçak, tüfek, saçma, kurşun gibi yaralayıcı ve öldürücü aletlerle öldürülen av hayvanı yenir. Malzemenin vücuda girmesi, delmesi veya kesmesi gerekir (Maide,5/94: elinizin veya mızraklarınızın erişebileceği av) Taş, sopa vb. şeylerle yara açmadan öldürülen hayvan yenmez; yara açılmışsa yenir. Ezerek, darbeyle öldürülen hayvan yenmez; bu tür av hayvanları’’ mevkise’’(darbeyle öldürülmüş) gibidir. (Maide,5/3)

-Hz. Peygamber(s.a.), bu konuda kendisine mi’rad denilen bir ucu keskin, diğer ucu küt aletle yaptığı avı sorunca, şu cevabı vermiştir:’’ Keskin yeriyle vurduysan ye. Küt yeriyle vurduysan, yeme, çünkü o darbeyle öldürülmüş demektir.’’ (Buhari, zebaih, 1, 3, 9; Müslim, seyt, 3)

-Atılan bıçak vb. alet avı yaralarsa, canlılığını koruyorsa, av hemen usulünce kesilir ve böylece eti yenilir.

KONUYA İLİŞKİN SURE VE AYET’LER:

- Ey müminler eğer gerçekten Allah’a tapıyorsanız, onun verdiği rızkların temiz ve helalinden yiyip ona şükredin.(Bakara suresi Ayet 172 )

-Ey Muhammed Sana, kendilerine neyin helal kılındığını soruyorlar. Deki temiz olan bütün nimetler size helal kılındı. Allah’ın size öğrettiği üzere alıştırıp, yetiştirerek öğrettiğiniz Avcı hayvanların sizin için tuttuklarını yiyin ve üzerine Allah’ın adını anın ( Maide suresi, Atet 4)

-Deniz Avı ve onu yemek si zede, yolculara da geçimlik olarak helal kılınmıştır. İhramda bulunduğunuz sürece kara avı size haram kılınmıştır.(Maide suresi, Ayet 96)

-Sahabeden süreyh (r.a)de Hazreti Ebubekir’den Denizde yaşayan her hayvan mezbuhdur (kesilmiş hayvan gibidir.) Alla hu Teala denizde yarattığı her hayvanı sizin için zeb hetmiştir (kesmiştir) Hadisini rivayet etmiştir.

-Resul’i ekrem (s.a.v.) Şöyle buyurmuştur’ ’Ey Müslümanlar! Siz ATICILIK öğrenin ‘’Atanız Hazreti İsmail Atıcılık Yaptı ve Av avladı ‘’ Bu hadis’i Şerif’de Avcılığın ve İyi silah kullanmanın, yararlı olduğuna işaret etmiştir.

-Kur’an’ı kerim, sünnet ve icma’i ümmet’e göre Av yapmak mümkündür, serbesttir. Ancak, kişinin yararı için bazı kayıtlar konmuştur. Avcının işini terk ederek, gaflet derecesinde ava düşkün olmaması gerekir. Donma tehlikesi ve düşman korkusu varsa av yapılmamalıdır. (Dürrü Muhtar)