Kanalizasyon Tesisi
Şehrin kanalizasyon tesisi ilk olarak 1962 yılında İller Bankasınca yapılmış, 1974 ve 1982 senelerindeki ilavelerle bazı sokak ve caddelere 200, 300 ve 400 mm’lik beton borularla hatlar döşenmiştir. Yaklaşık 5 km uzunluğundaki bu hatlarla birkaç sokak birleştirilmiş, en kısa yollardan geçirilerek çeşitli yerlerden Harşit Çayına deşarj edilmiştir. Son yıllarda yapılan düzenlemelerle yaklaşık 43 km’lik şebeke ve toplayıcı hatları (yaklaşık 12 km’si ana kollektör), 4563 adet muayene bacası ile 2650 adet parsel bacası ve 1415 m parsel bağlantısı ve 1700 m’lik yağmursuyu kanalı hizmete geçirilmiştir. Geçmiş yıllara ait kanalizasyon hatları % 90 oranında yenilenerek eski hatlardan yalnızca ara sokak bağlantıları kullanımda bulunmaktadır [6, 8, 10].
Gümüşhane’de topografya Harşit Çayına dik yönde ve aşırı derecede eğimlidir. Yağmursuları bilinen anlamda yüzeysel akış veya birikerek zarar vermesinin aksine topografyanın bu özelliğinden dolayı hızla akışa geçmesi nedeniyle etkili olmaktadır. Yöredeki granitik kayaçlarda meydana gelen arenalaşmadan ve bazı kayaçlardaki yüzeysel ayrışmalardan dolayı süzüntü maddesi miktarı oldukça fazladır. Bu nedenle yağmursuyu hattı için yeraltına döşenecek yuvarlak kesitli borular yerine serbest yüzeyli dikdörtgen kanallar projelendirilmiş ve 1700 m’lik yağmursuyu kanalı inşa edilebilmiştir [6, 8, 10].
Gümüşhane kanalizasyon sisteminin ikinci kademesinde ise ana kolektör kotundan daha alt seviyede bulunan Hasanbey ve İnönü Mahallelerinde iki adet atık su terfi merkezi projelendirilmiş, Harşit kenarında planlanan imar yolunun kamulaştırma işlemlerinin yapılamaması nedeniyle proje hayata geçirilememiştir. 2007 yılında alınan AB destekli proje ile sorunun çözümü planlanmaktadır [6, 8, 10].
SONUÇ ve ÖNERİ
Gümüşhane Merkez kanalizasyon atıkları hiçbir arıtıma tabi tutulmadan Hacıemin Mahallesi çıkışına deşarj edilmektedir. Bu deşarj Harşit Çayının 700 m/sn’i geçebilen maksimum debisinde seyrelme bakımından sorun oluşturmuyor gibi görünse de, TORUL barajının üzerindeki çöp yığınlarını hepimiz bilmekteyiz. Özellikle sıcak yaz aylarında 1 m/sn’nin altındaki minimum debilerde çok ciddi çevresel sorunlar oluşturabilmektedir. Bu nedenle kanalizasyon atık sularının Harşit Çayına dökülmesinin bir an önce önüne geçilmelidir. Bu alanda yapılması gereken ilk işlem bir arıtım tesisi oluşturuluncaya kadar kanalizasyon atık sularının kollektör ile bırakıldığı geçici deşarj noktasının meskûn mahal oluşundan dolayı insan ve çevre sağlığı açısından kamulaştırma çalışmalarının öncelikli olarak yapılarak kollektör mesafesinin 800-1000 m ilerideki arıtma tesisi yapılması düşünülen alana kadar uzatılmasının sağlanmasıdır.
6: Gümüşhane (Merkez) Kanalizasyon Uygulama Projesi (İller Bankası).
8: Gümüşhane (Merkez) Kanalizasyon İnşaatı Geçici Kabul Tutanağı (İller Bankası).
10: Nas, S.S., Nas, E., Saka, F. (2002) “Gümüşhane (Merkez) Altyapı Tesisleri Üzerine Değerlendirmeler-2 (Kanalizasyon)”, Gümüşhane ve Yöresinin Kalkınması Sempozyumu Bildiri Kitabı, Cilt 1, ss. 166-175, Gümüşhane.