Afet Sonrası Bireylerin Verdiği Tepkiler

Afet sonrasında yaşanan üzüntü, acı, yas, güçsüzlük, bitkinlik, uykusuzluk, kabus görme, çaresizlik, suçluluk, utanma, sinirlilik, öfke, şüphe, suçlama, keder, kaygı, korku, endişe, stres vb. tepkiler normal tepkilerdir.

Yaşanan bu tepkiler; başağrısı, mide ağrısı, vücut ağrıları, konsantrasyon kaybı, karar vermede zorluk, uykuya dalma güçlüğü veya kabus görme, kronik sağlık sorunlarında kötüleşme gibi bazı sorunlara yol açar. Her birey farklı tepkiler verebilir ve duyguları zamanla değişebilir.

Afet ve acil durumlar sonrası yaşanan kayıplar dolayısıyla kişilerin bu tür duygular hissetmesi beklenen bir durumdur. Bu tepkiler akut dönemde temel ihtiyaçların karşılanmasının akabinde uygulanacak psikolojik ilk yardım, psikoeğitim gibi destek hizmetleri ile büyük oranda giderilir ve kişi normal yaşantısına döner. Yaşanan afetten bir ay kadar bir süre geçmesine rağmen bu tepkiler hala devam ediyorsa kişi başka destek hizmetleri için farklı ekiplere ve birimlere yönlendirilir.

Nasıl hissettiğinizi fark edip ve kabul etmeye çalışınız. Deprem gibi bir afeti yaşadıktan sonra duygusal sağlığınıza dikkat etmeniz, daha net düşünmenize, kendinizi ve ailenizi korumak için acil ihtiyaçları karşılamanıza yardımcı olacaktır. Zorlu koşullarda kendinizi duygusal yönden koruyup kollamanız iyileşmenizi hızlandıracaktır.

Önceden ruhsal bozuklukları olan kişilerin depremin yarattığı zorlayıcı koşullarda bile tedavilerine devam edebilmesi ve rahatsızlıklarıyla ilgili yeni gelişen belirtileri izlemesi çok önemlidir.

Dikkat Edilecek Belirtiler:

• Korku, öfke, üzüntü, endişe, hayal kırıklığı duyguları veya hissizlik,
• İştah, enerji ve hareketlilik düzeyinizde değişiklikler,
• Konsantrasyon ve karar vermede zorluk,
• Uyuma zorluğu veya kabuslar,
• Baş ağrısı, vücut ağrıları, mide problemleri ve deri döküntüleri gibi bedensel belirtiler,
• Önceden var olan sağlık sorunlarının kötüleşmesi,
• Alkol, tütün veya diğer uyuşturucuların kullanımında artış.

Bu duygu veya davranışları birkaç gün üst üste yaşıyorsanız ve bunlar yüzünden normal sorumluluklarınızı yerine getiremiyorsanız mutlaka bir sağlık kuruluşundan yardım alınız.

AFET SONRASI YAPILMASI GEREKEN PSİKOSOSYAL DESTEK

Her koşulda yapılması gereken, ilk yaraların sarılmasından sonra, yaşanan trajedinin kabullenilmesi, yaşamın yeniden anlamlandırılması ve kalınan yerden yaşamsal sorumluluklara devam edilebilmesidir.

Afet ve Acil Durumlarda Psikososyal Destek Hizmetleri

• Afet ve acil durum sonrası ortaya çıkabilecek psikolojik uyumsuzlukların, bozuklukların önlenmesi,
• Aile ve toplum düzeyinde ilişkilerin yeniden kurulması ve geliştirilmesi,
• Etkilenenlerin normal yaşamlarına geri dönmesi sürecinde kendi kapasitelerini fark etmeleri ve güçlenmelerinin sağlanması,
• Toplumda gelecekte ortaya çıkması muhtemel afet ve acil durumlarla başa çıkma, iyileşme ve toparlanma becerilerinin arttırılması,
• Yardım çalışanlarının desteklenmesini içeren ve afet döngüsünün her aşamasında yürütülen çok disiplinli hizmetler bütünüdür.

DEPREMİN YOL AÇTIĞI RUHSAL SORUNLARDA YAPILACAKLAR

1. Vücudunuza iyi bakınız: Koşullar elverdiğince beslenmenize ve uykunuza dikkat ediniz, düzenli egzersiz yapmaya çalışınız. Alkol, tütün ve diğer uyuşturucu/uyarıcı maddelerden kaçınınız.
2. Çevrenizdeki kişilerle iletişiminizi artırınız: Endişelerinizi ve nasıl hissettiğinizi ulaşabileceğiniz bir arkadaşınız veya yakınınızla paylaşınız. Birbirinizi arayınız, nasıl olduklarını sorunuz. Depremin açtığı yaraları iyileştirmek için arkadaş/eş/dostun birbirine destek olması çok kıymetlidir.
3. Mola veriniz: Gevşemek için zaman ayırınız ve kendinize o sırada hissettiğiniz derin endişenin/korkunun/üzüntünün zamanla azalacağını hatırlatınız. Derin ve sakin nefesler almayı deneyiniz. Genelde zevk aldığınız ve size iyi gelen etkinlikleri yapmaya çalışınız.
4. Haberdar olunuz: Bilgilerinizin eksik olduğunu hissettiğinizde daha stresli veya gergin olabilirsiniz. Yetkililerden gelen güncellemeler için güvenilir kaynaklardan haberleri izleyiniz, dinleyiniz veya okuyunuz. Bir kriz anında, özellikle sosyal medyada asılsız söylentiler olabileceğini unutmayınız. Her zaman kaynaklarınızı kontrol ediniz ve güvenilir bilgi kaynaklarına başvurunuz.
5. Haberlere çok fazla maruz kalmaktan kaçınınız: Haberleri izlemeye, okumaya veya dinlemeye ara veriniz. Kriz haberlerini tekrar tekrar duymak ve görüntüleri görmek üzücü olabilir. Olabildiğince gündelik normal hayata dönmeye çalışınız ve molalar arasında güncellemeleri kontrol ediniz.
6. Gerektiğinde yardım isteyiniz: Yaşamakta olduğunuz stres günler boyunca azalmayıp, gündelik faaliyetlerinizi etkilemeye devam ediyorsa, bölgenizde hizmet vermeye başlamış olan psikolojik destek merkezlerinden veya sağlık kuruluşlarından yardım isteyiniz.

DEPREM SONRASI ÇOCUKLARA RUHSAL DESTEK

Çocuklarla konuşarak yaşlarına uygun bilgileri paylaşınız. Onları rahatlatmaya çalışınız. Sorularını cevaplayınız, yanıtları bilmiyorsanız çevrenizdeki güvenilir kişilerden destek isteyiniz. Kendinize özen göstererek çocuklara iyi bir örnek olunuz. Televizyon ve sosyal medyadaki moral bozucu haberlere çocukların maruz kalmasını önleyiniz.

DEPREM SONRASI AFET VE ACİL DURUM ÇALIŞANLARINA RUHSAL DESTEK

Yaşanan afetten duygusal, davranışsal, zihinsel ve fiziksel olarak etkilenme düzeylerini azaltarak iş ve yaşam motivasyonlarını yükseltmek için afet çalışanlarına psikolojik destek verilmelidir. Deprem sonrası afet çalışanları;

• Kendilerine dinlenebilecek zamanı ayırmalı,
• Başkalarına yardım ederken kendi gereksinimlerini de unutmamalı,
• Beslenme ve uyku düzenine dikkat etmeli,
• Kendisine uygun rahatlama yöntemleri bulmalı (derin nefes alma egzersizi, gevşeme, meditasyon, ibadet, müzik dinleme, kitap okuma vb.),
• Kendi sınırlarının farkında olmalı,
• Ekip çalışmasına önem vermeli ve ekip içi ilişkilerini korumaya çalışmalı,
• Görev ve sorumluluklarını paylaşmaktan çekinmemeli,
• Duygu ve düşüncelerini yakınlarıyla paylaşmalıdır.

Yaşanan bir afetten sonra etkilenenler, ani ve daha sonra ortaya çıkabilecek belirtilere göre psikososyal ihtiyaçlar için kurulan barınma merkezlerindeki psikososyal birimlere giderek veya bulundukları ildeki Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmet İl Müdürlüklerine başvurarak ücretsiz danışma hizmeti alabilirler.

Psikiyatristler, psikologlar ve sosyal hizmet uzmanları destek için başvurulacak profesyonellerdir. Tedavinin amacı kişiye, stresle ve söz konusu olduğu takdirde matemle başa çıkma becerilerini kazandırmak olmalıdır. Uygun görülen durumlarda doktorun önerisiyle ilaç tedavisi gerekebilir. Duygusal iyileşme, çocuk ve yetişkin tüm bireylerde, bedensel iyileşmeden farklı bir biçimde gerçekleşir. Deprem gibi ağır bir travmanın yarattığı psikolojik etkiler, tamamen ortadan kalkmayabilir. İyileşme belirtileri, olaya daha az şiddetle duygusal tepki verme ve sorunlara çözüm geliştirme becerisinin artışı biçiminde gözlemlenebilir. Gelişim, ani değildir ve sürekli olumlu yönde ilerleyen bir seyir göstermez. Stresli olaylar, yıldönümleri, özel günler, başkalarınca da benzeri durumların yaşanması gibi anımsatıcı olgular, iyileşmede geri dönüşlere yol açabilir. İyileşmede gerçekçi hedefler belirlemek, küçük olumlulukların bile farkına varmak, iç dünyayı güvenilir insanlarla paylaşabilmek, sorunlarla ilgili akılcı bilgi kaynaklarına ulaşmak, iyileşme sürecini kolaylaştıran yaklaşımlardır.

Sonuç olarak; afet sonrasında günde en az 6-8 saat uyumalı, düzenli beslenilmeli, aile üyeleri-arkadaş-çevredekilerle iletişim kurulmalı, çevredeki insanlara destek verilmeli, tedavi amaçla ilaç alınıyorsa ilaçlar aksatılmadan zamanında alınmalı, sigara ve alkol gibi maddelerden uzak durulmalıdır. Çocuklarla konuşulmalı, duygularıyla baş etmede onlara yardımcı olunmalı ve etkilenebileceği görüntülerden uzak tutulmalıdır.

Depremi sadece 10 İlimiz değil hepimiz yaşadık, yaşıyoruz...

Gün birlik olma, dayanışma günüdür. Bu zor günlerin üstesinden hep birlikte geleceğiz TÜRKİYE’M.

Depremde hayatını kaybedenlerin yakınlarına baş sağlığı, yaralılara acil şifalar, hayatını idame ettirmeye çalışanlara sağlık ve sabır diliyorum.

Sağlıcakla kalın. Sevgi, saygı ve selamlarımla…