Gümüşhane Valisi Dr. Yusuf Mayda’nın yılbaşı gecesi gazetecilere yaptığı “2012 altın yıl olacak” demecinin ardından Gümüşhane için ilk müjde Kültür ve Turizm Bakanlığından geldi.
Gümüşhane’nin Kelkit ilçesine bağlı Sadak köyü sınırları içerisinde bulunan ve kamuoyunda yalnızca dikili 3 taşın bulunduğu bölge olarak bilinen fakat görünen o kayaların ve köy yerleşkesinin altındaki antik kent nihayet gün yüzüne çıkacak.
Gümüşhane Valisi Dr. Yusuf Mayda’nın ısrarlı takibi ve üst üste yapılan yazışmaların ardından Gümüşhane turizminin mihenk taşı olacak ve bir eşi de Efes Harabeleri olan Satala Antik Kenti için kazı önceliği çıkarıldı.
Bakanlık tarafından bugün açıklanan listede yer alan Satala Antik Kentinin M.S. 54-68 yıllarında kurulduğu tahmin ediliyor. Roma İmparatorluğu'nun doğudaki en önemli ordugahı olarak bilinen ve Romalıların ikmal üstü ve şehri olarak kullandığı antik kent Gümüşhane’nin yıllarını süsleyen bir rüya idi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü 2863 Sayılı Kanun'un 35. maddesi kapsamında yapılacak arkeolojik kazılar için 28 adet öncelikli alan belirlendi. Arkeolojik kazılar için öncelikli alanlar, bulundukları il ve ilgili müzeler şöyle: Anzavurtepe (Ağrı- Patnos), Giriktepe Höyüğü (Ağrı-Patnos), Nysa Antik Kenti (Aydın-Sultanhisar), Tralleis Antik Kenti (Aydın-Merkez), Akropol (Bartın-Amasra), Bayburt Kalesi (Bayburt - Merkez), Saka Köyü Ören Yeri (Bitlis-Ahlat), Kef Kalesi (Bitlis-Adilcevaz), Tripolis Antik Kenti (Denizli-Buldan), Satala Antik Kenti (Gümüşhane-Kelkit), İssos (Epifonie) Antik Kenti (Hatay-Erzin), Hipodrum, Tapınak, Saray, Hamam (Hatay-Antakya), Hereke Kalesi (Kocaeli-Körfez), Vasada Antik Kenti (Konya-Seydişehir), Dara Antik Kenti (Mardin-Merkez), Knidos Antik Kenti (Muğla-Datça), Dolabaş Höyüğü (Muş-Malazgirt), Bostankale Höyüğü (Muş-Malazgirt), Konakkuran Höyüğü (Muş-Malazgirt), Alyar Köyü Mezarlığı (Muş-Malazgirt), Sobesos Antik Kenti ( Nevşehir-Ürgüp), Kurul Kayası (Ordu-Merkez), Çarmelik Kervansarayı, Cami, Hamam, Su Sarnıcı (Şanlıurfa-Bozova), Sebastopolis Antik Kenti (Tokat-Sulusaray), Akçakale (Trabzon-Akçaabat), Eski Van Şehri (Van Merkez), Aşağı ve Yukarı Anzaf Urartu Kaleleri (Van-Merkez), Zaynel Höyüğü Tümülüsü (Yozgat-Sorgun).
SATALA ANTİK KENTİ:
Antik devirde Satala ismini taşıyan Hitit, Asur, Makedonya, Roma, Bizans dönemlerinde önemli bir merkez olan Satala şehri, bugün sır ve güzellikleriyle toprak altında bulunuyor.
Antik şehirden bugüne kadar tarla açma çalışmaları sırasında köylüler tarafından çok sayıda tarihi eser çıkarılmış. Bunlardan en önemlisi Bronz Büst, yurtdışına kaçırılarak Londra’daki British Museum’a konulmuş. Kalıntılar arasında su kemeri, Nike Kabartmaları, mezar stelleri, sikkeler, yüzük taşları ve pişmiş topraktan yazıtlar yer alıyor. Buluntuların çoğunluğu da Bizans ve Roma dönemine ait.
Bulunan yazıların çoğunun Latince olduğu antik şehirde, Roma döneminden kalan taşların birinde, Büyük Covitianus’un karısı Julia için yaptırıldığı yazılı. Ayrıca erken Bizans döneminde tiyatro, agora ve bir saraydan çeşitli yapı kalıntıları bulunan şehirde, bunlar arasında motifli tuğlalar, frizler, sütun başlıkları, motifli taşlar yer alıyor.
Satala Antik Kenti (Gümüşhane Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu)
Gümüşhane şehir merkezine ortalama 88 km, Kelkit merkezine ise 28 km mesafede bulunan Satala Antik Kenti’ne, Gümüşhane – Kelkit karayolunda 60 km devam ederek, Kelkit merkezden 20 km Erzincan istikametinde ilerledikten sonra Sadak köyü yol ayrımından 7 km mesafede daha gidildikten sonra ulaşılır. Gümüşhane merkezden Antik Satala Kenti’ne kadar asfalt yolla ulaşım sağlanmaktadır.
Bir ülkenin uluslar arası arenada farklılığını yansıtan en önemli zenginlik sahip olduğu kültürel varlıklarıdır. Uzun soluklu bir tarihe sahip olan Anadolu toprakları insanoğlunun varlığı ile beraber birçok medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Ancak yıllar yıllı bu topraklarda yaşana savaşlar, medeniyet değişiklikleri bir imparatorluk için önemli olan bölgeler zamanla önemini kaybetmiştir. Bu nedenle unutulan bölgelerde yaşayan İmparatorlukların toplum kültürünü yansıtan birçok gösterge toprak altında saklı durmaktadır. Bir dönemin önemli uygarlıklarına; Hitit, Asur, Makedonya, Roma, Bizans gibi imparatorluklarına ev sahipliği yapmış olan Antik Satala kenti, Gümüşhane ilinin Kelkit ilçesine bağlı Sadak köyünün sınırları içerisinde yer almaktadır. Antik kentte bugüne kadar derinlemesine bir çalışmanın yapılmamış olmasından dolayı, Antik Dönem’de Anadolu ve Kapadokya’dan Karadeniz’e açılan kapısı ve diğer iç bölgeleri birleştiren stratejik yapısıyla önemli bir yerleşim alanı durumunda olan kent, bugün halen yer altından tarihi zenginlikler saklı durumdadır. Bu nedenle bölge coğrafyasının zenginliğini ortaya çıkarmak ve bunu dünya kültürüne kazandırmak için çalışma yapılması önemli bir gerekliliktir. Antik Satala Kentinde bulunan ayak izleri ile burda Erken Bronz Çağına kadar yerleşim alanı olduğunu görmek mümkündür.
Satala Antik Kenti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 3. Dereceden sit alanı (3. Dereceden sit alanı, tarih öncesinden günümüze kadar gelen çeşitli medeniyetlerin ürünü olup yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik, mimari ve benzeri özelliklerini yansıtan kent ve kent kalıntıları, kültür varlıklarının yoğun olarak bulunduğu, sosyal yaşama konu olmuş veya önemli tarihi hadiselerin cereyan ettiği yerler ve tespiti yapılmış tabiat özellikleri ile korunması gerekli alandır.) olarak belirlenmiştir. Satala ve çevresinde bugune kadar sistematik ve geniş çaplı bir arkeolojik kazı yapılmamıştır. Dolasıyla Satala ve çevresi hakkında söylenenler daha çok gözlem ve yüzey araştırmalarından ibarettir. Bu noktada sistematik bir arkelolojik bir çalışma sonucunda Satala hakkında geniş bir bilgiye ulaşılabilir.
Güncelleme Tarihi: 26 Ocak 2012, 13:58
