Bayburt Ağır Ceza Mahkemesinde uyuşturucu madde ticaret suçlaması ile yapılan yargılamada reis sanığa sorar:
-Uyuşturucu kullanıyor musun?
-Evet. Reis tekrar sorar:
-Peki Mert kullanıyor mu?
-Evet. Reis yine sorar:
-Ahmet kullanıyor mu? 22 yaşındaki sanığın verdiği cevap ders niteliğindedir:
-Niye kullansın ki, onun işi var, çalışıyor…
Dünya üzerinde yapılan araştırmalar, uyuşturucu kullanım suçları ile ekonomik gelişme arasında hem doğrudan hem de dolaylı faktörlerin olduğunu ortaya koymuştur. Ekonomik krizler, işsizlik oranlarının artmasına ve sosyal umutsuzluğa yol açarak uyuşturucu kullanımını ve buna bağlı suçları artırmaktadır. İnsanlar ekonomik sıkıntılar nedeniyle psikolojik kaçış arayışına girerek uyuşturucu kullanmaya ve uyuşturucu ticareti gibi yasadışı faaliyetlere yönelmekte ve suç oranları artmaktadır.
2008 Küresel Ekonomik Krizi sonrası ABD’de işsizlik ve ekonomik stres, insanların reçeteli ağrı kesicilere ve uyuşturucu maddelere yönelmesine neden olmuştu. Yine Latin Amerika ülkeleri (Kolombiya, Meksika, Brezilya) gibi ekonomik eşitsizliğin yüksek olduğu yerlerde, uyuşturucu ticareti ve çete faaliyetleri ekonomik sıkıntılarla doğrudan ilişkilidir. Brezilya’nın favelaları, ABD’deki yoksul mahalleler gibi bölgelerde, ekonomik kalkınmadan yeterince pay alamayan kesimler yasa dışı uyuşturucu ticaretine yönelmiştir.
Güneydoğu Asya ülkelerinde (Myanmar, Laos, Tayland) düşük gelirli çiftçile, ekonomik fırsatların kısıtlı olması nedeniyle yasa dışı afyon üretimine yönelmektedir.
Türkiye’de ekonomik gelişme ile uyuşturucu kullanımı ve ilgili suçlar arasındaki ilişki, hem ekonomik dinamikler hem de sosyal faktörler üzerinden şekillenmektedir. Son yıllarda Türkiye’de uyuşturucu kullanımı ve ticaretiyle ilgili suçlar artmıştır. Bu durum, ekonomik büyüme, gelir eşitsizliği, işsizlik ve bölgesel farklılıklar gibi birçok faktörle bağlantılıdır.
Türkiye’de ekonomik dalgalanmalar, özellikle genç nüfus arasında işsizliği artırarak sosyal umutsuzluk yaratmaktadır. İşsizlik ve ekonomik zorluklar, gençler arasında gelecek kaygısını artırarak, bazı kesimlerin uyuşturucu kullanımına yönelmesine veya yasa dışı ticaret faaliyetlerine katılmasına neden olabilmektedir. Ekonomik durgunluk dönemlerinde suç oranlarında oluşan artış ekonomi-suç ilişkisini ortaya koymuştur.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki bazı bölgelerde, ekonomik fırsatların sınırlı olması nedeniyle yasa dışı uyuşturucu üretimi ve ticareti daha fazladır.
Büyükşehirlerin düşük gelirli mahallelerinde, gençlerin çetelere ve uyuşturucu ticaretine yönelme eğilimi daha yüksektir. İstanbul, Adana, Diyarbakır ve İzmir gibi şehirlerde çeteleşme ve uyuşturucu bağlantılı suçlarda artış gözlemlenmiştir.
Gümüşhane’de işsizlik oranı son yıllarda artış göstermiştir. 2022 yılında %10,6 olan işsizlik oranı, 2023 yılında %14,1’e yükselmiştir. 2024’te daha da artmıştır. Bu artış, Gümüşhane’yi Doğu Karadeniz Bölgesi’nde en yüksek işsizlik oranına sahip ili konumuna getirmiştir.
Gümüşhane’de aynı dönemlerde ne yazık ki uyuşturucu kullanım oranı da artmıştır. İşsizliğin, bireylerde ekonomik ve psikolojik baskılara yol açarak, uyuşturucu kullanma eğilimini, yasadışı sanal kumarı ve aile içi şiddet suçlarını da doğrudan etkilediği görülmektedir. Çalıştığı zamanlarda hayata umutla bakabilen ve suçlardan uzak kalabilen gençlerimiz, boşta kalınca kaygı ve karşılıklı etkileşim sonucu suç işlemeye daha yakın olmaktadır. Resmi kayıtlarda pek görülmeyen sanal kumar ise korkunç boyutlarda olup, işsiz gençler için ne yazık ki umut kapısı olmuştur. Evine ekmek götüremeyen genç işsizlerde, aile içi şiddet ve boşanma olayları da artmıştır.
Uyuşturucu illeti gençlerimizin hem bedenlerini hem de geleceklerini yoketmektedir. Gümüşhane de asker-polis çok iyi çalışsa da, bu durumun sadece polisiye tedbirlerle çözülmesi mümkün değildir. Gençlerimizdeki manevi boşluğunun giderilmesi yanında, bölgedeki sosyal ve ekonomik politikaların gözden geçirilmesi ve işsizlikle mücadelenin daha da etkin yapılması gerekmektedir. Çünkü onlar bizim çocuklarımız ve unutmayalım ki “Suçluyu kazırsan altından insan çıkar.”
17.03.2025. Av. Ali Haydar Dereli