Ayva, çoğumuzun az tükettiği fakat yenmesi son derece faydalı olan mis kokulu kış meyvelerinden biridir. 5-6 metre yüksekliğinde, mayıs haziran aylarında beyaz veya pembe renkli çiçekler açan bir meyve ağacıdır.
Tamamen olgunlaştıktan sonra toplanan meyveleri tüketilir. Yapraklar ve tohumlardan su ile kaynatılarak yararlanılır. Meyveler ise taze veya kuru olarak tüketilebileceği gibi kompostu, şurup, reçel veya marmelatı yapılarak da kullanılır. Meyvesinde pektin, tanen, şeker (glikoz, sakkaroz), elma asidi, A, C vitamini ve mineral tuzlar bulunur. Tohumlarda ise musilaj, sabit yağ, renkli maddeler, amygdalin ve emulsin bulunur.
Ayva, yüksek lif içeriğinden ötürü kilo kaybına yardımcıdır. 100 gram taze ayva 60 kaloridir. 100 gram ayva günlük demir ihtiyacının %4′ünü, C vitamini ihtiyacının %25′ini, potasyum ihtiyacının %6′sını, fosfor ihtiyacının %2′sini ve bakır ihtiyacının %6′sını karşılar.
Ayva meyveleri kalbe kuvvet verir ve rahatlatır. Ayva, damar sertliğine, karaciğer tembelliğine iyi gelir, safrayı düzene sokar ve tansiyonu düşürür. Yüksek seviyede çözünür lif olan pektin içeriği ile kötü kolesterolü düşürmeye yardımcıdır aynı zamanda sindirime yardımcı olup, safra taşı oluşumunu azaltır. Kabuğuyla birlikte tüketildiğinde çok daha faydalı bir meyvedir. Ayva, güçlü antioksidanlar olan polifenolik bileşikler içerir. Bu bileşikler serbest radikallerle savaşıp, yaşlanma sürecini yavaşlatır ve kalp damar hastalıklarına, felç riskine karşı koruma sağlar. Antioksidanlar bakımından zengin olan ayva kansere karşı korunmak için tüketilmesi gereken meyveler arasında da gösterilmektedir. Ayva tüketimi, bağırsak kanserlerine, mukoza fıtığı (divertikülite) ve inflamatuar (iltihaplı) bağırsak hastalığına karşı korur. Ayva, antiviral (virüslere karşı etkili) özelliğe sahiptir ve antiseptik (mikrop öldürücü)'dir. Soğuk algınlığı ve gribe karşı koruma sağlar. Aynı zamanda idrar söktürücü özelliğe sahip olan ayva, vücutta sıvı birikiminin ortadan kalkmasını sağlar. Ayva meyveleri, içerdikleri pektin ve tanen ile kabız yapıcı etkiye sahiptir. Özellikle hoşaf şeklinde küçük çocuklara verilir.
Bazı çalışmalar, ayva suyunun stresle mücadele eden bireylerde etkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca ayva suyu sabah bulantılarını gidermeye de yardımcı olur.
Ayva yaprağı, uykusuzluk ve sinirlilik hallerinde teskin edici olarak, ishallerde kabız yapıcı ve zayıf ateş düşürücü özelliği için kullanılır. Yaprağı kaynatılır, suyu ile gargara yapılır, pişmiş yaprakları ile de lapa yapılıp boğaza konulursa boğaz ağrısını gidermede yardımcı olduğu söylenir. Tohumları haricen deri çatlakları ve egzamada, yumuşatıcı olarak ağız ve boğaz hastalıklarında kullanılır.
Ayva çekirdeğini ise doğrudan tüketmemeye çalışın, içeriğinde bulunan amygdalin fazla tüketildiğinde toksik etki yaratabilir.
Halk arasında çok yaygın bir inanış vardır. Hamilelikte ayva yemek doğacak çocuğu güzelleştirir. Mutlu ve sağlıklı bir hafta dileğiyle…