Yurdumuzun parçalanıp işgal edildiği günlerden başlayarak Türk tarihinde bir dönüm noktası olan İstiklal Savaşı'nı, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ve inkılâpların yapılışını anlatan Nutuk, siyasi ve milli tarihimizin birinci elden, değerli bir kaynak eseridir. 1919-1927 yılları arasındaki, yakın tarihimizin en sıkıntılı ve buhranlı günlerini içeren 9 yıllık sürecin yaşanan olaylarını ve çözümlerini anlatmaktadır. Bu sürecin yöneticisi olan Gazi Mustafa Kemal Paşa aynı zamanda Nutuk'un da yazarıdır.
Atatürk'ün kendi kaleminden çıkan bu eser, yine Atatürk tarafından, Cumhuriyet Halk Partisi'nin 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında Ankara'da toplanan İkinci Kurultayı'nda 36,5 saat süren ve altı günde okunan tarihi bir hitabeye dayandığı için Nutuk adını almıştır.
Nutuk yalnız geçmiş devrin bir hikâyesi olarak dünümüzü anlatmakla kalmayıp, yakın tarihimizden alınan ibret dolu tecrübelerle, milli varlığımızın bugününe de yarınına da ışık tutabilen bir değer taşımaktadır.
Nutuk, milleti ülkenin geleceğini belirleyecek olan milli birlik ilkesi etrafında bilinçlendirip kenetlendirerek millî irade ve millî hâkimiyet kavramlarının harekete dönüştürülmesi yoluyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kuruluşundan Cumhuriyetin ilanına kadar uzanan başarılı bir tarihi akışın hikâyesidir.
Nutuk, ilk defa 1927 yılında biri asıl metin, diğeri belgeler olmak üzere Arap harfleriyle iki cilt olarak yayınlanmıştır. Aynı yıl, tek cilt halinde lüks bir baskısı da yapılmıştır. Yazı inkılabından sonra, bu ilk metnin okunması güçleştiğinden, 1934 yılında Millî Eğitim Bakanlığınca üç cilt olarak yeniden basılmıştır. Nutuk, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezince yeniden basılmıştır.
Türk milletinin kurtuluş mücadelesi, 1919’dan 1923’e kadar uzanan zorlu ve kahramanca bir dönemi kapsar. Osmanlı İmparatorluğu’nun I. Dünya Savaşı’ndan mağlup çıkması ve imzalanan Mondros Mütarekesi ile Anadolu toprakları, işgalci güçlerin eline geçmeye başlamıştır. Türk milletinin bağımsızlık mücadelesi, bu zor dönemde bir avuç vatanseverin, lideri Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde başlamıştır.
1919 yılında Atatürk, Samsun’a çıkarak Kurtuluş Savaşı'nı başlatmak üzere Anadolu’nun dört bir yanından direniş hareketlerini organize etmeye başlamıştır. 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) açılması, milli irade ve halk egemenliğinin simgesi olmuş ve Cumhuriyet'in temelleri atılmaya başlanmıştır. TBMM, işgal altındaki vatanı savunmak ve bağımsızlık için gereken tüm adımları atmak üzere çalışmalarına hız kesmeden devam etmiştir.
Bu dönemde Gazi Mustafa Kemal Paşa, çeşitli cephelerde, özellikle Sakarya Meydan Muharebesi (1921) ve Büyük Taarruz (1922) ile düşmanları ağır yenilgilere uğratmış, Türk milletinin moral ve direncini zirveye taşımıştır. Zaferle sonuçlanan Büyük Taarruz, düşman güçlerini Anadolu’dan atarak, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesindeki en büyük dönüm noktasını oluşturmuştur.
Mücadele sadece askeri değil, aynı zamanda diplomatik bir boyut da kazanmış, 1923 yılında Lozan Antlaşması ile Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırları uluslararası alanda kabul edilmiştir. Bu zafer, Türk milletinin egemenliğini tüm dünyaya ilan etmiştir.
29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in ilanı ile Atatürk, Türk milletine sadece bağımsızlık değil, aynı zamanda çağdaş bir devlet kurma yolunda büyük bir adım atmıştır. Atatürk’ün öncülüğünde yapılan inkılaplar, Türkiye Cumhuriyeti’ni modern, laik ve demokratik bir devlet haline getirmiştir. Eğitimde, hukukta, ekonomide ve toplumsal hayatta yapılan köklü reformlar, milletin geleceği için güçlü bir temel oluşturmuştur.
Türk milletinin Kurtuluş Savaşı’ndaki başarısı, sadece savaş meydanlarında değil, aynı zamanda ulusal birlik ve dayanışma içinde, vatanına duyduğu derin sevgi ve bağlılıkla elde edilmiştir. Bu mücadele, sadece geçmişin bir hatırası değil, geleceğe yönelik büyük bir miras olarak Türk milletinin bağımsızlık ve özgürlük anlayışını şekillendirmeye devam etmektedir. Ne Mutlu Türk’üm Diyene!
Aklınız ve gönlünüzle yolunuz açık; alnınız ak olsun.
Kaynak:
Arslan, Muzaffer, (2010), Öğretmenlik Mesleği, Yüksek Lisans Bitirme Tezi, Ankara Üniv., S.33
Muzaffer ARSLAN
Türk Dili ve Edebiyatı
Şair-Yazar