Başkanlığını Gümüşhaneli akademisyen Doç.Dr. Coşkun Erüz’ün yaptığı Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği (Doğa-Tarih) tarafından gerçekleştirilen “Doğa, Kültür ve Turizmin Saklı Hazinesi Santa -Yanbolu Havzası” konulu panel dernek binasında yapıldı.
Panelde Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA) tarafından hazırlatılan Yanbolu-Santa Havzası Sürdürülebilir Turizm Master Plan projesi koordinatörü Doç.Dr. Coşkun Erüz, tarihçi Dr. Yücel Dursun, Yüksek Mimar Sedat Türkmen tarafından Santa Havzasının tarihi, doğal ve coğrafi özellikleri, kültürel değerleri, turizm potansiyeliyle ilgili bilgiler verildi.
Santa-Dumanlı’nın Osmanlı devleti tarafından 1583 yılında 29 haneli tarihi Trabzon, Galyan, Taşköprü, Bayburt yaz kervan yolunun derbentçi, yol bakım onarım ve güvenliğinden sorumlu bir köy olarak kurulduğunu kaydeden Erüz, daha sonra madenlerin işletilmesiyle nüfusu artan, 19. yüzyılda 1.000 hane ve 5 binin üzerinde nüfusa sahip köy olan Santa’nın 23 mahallesi olduğunu ve 7 mahallesinin bugün doğal ve kentsel sit alanı olarak koruma altında olduğu bir tarihi yerleşim yeri olduğunu, günümüze 350 yapı olarak ulaşan tarihi yerleşim ve havza her dem yeşil doğası, tarihi yapıları ve cezbedici güzellikleri ile yerli ve yabancı turistlerin en çok merak ettiği, ziyaret ettiği yerlerden birisi olduğunu söyledi.
Erüz, "Köy yerleşimi, özel mülkiyet alanı olan Santa-Dumanlı 1999 yılında hem doğal ve hem de kültürel sit alanı olarak koruma altına alınmış olmakla birlikte, planlama, koruma imar ve yapılaşma koşulları belli olmadığından doğal etkenler, hazineci tahribatı ve mülk sahiplerinin hatalı müdahaleleri nedeniyle büyük oranda tahrip oldu, yapılar özgünlüğünü kaybetti. Hızla tahrip olmakta. Acil olarak koruma imar planı, alan yönetim planı ve yapılaşma koşulları belirlenip, restorasyonla sürdürülebilir turizm planlaması yapılmalı" diye konuştu.
“Bir tarafın sahip çıkmadığı, diğer tarafın da vazgeçemediği kayıp şehir Santa”
Panele katılan Gümüşhane Kent Konseyi Başkanı Rüstem Demirağ, Gümüşhane sınırları içerisinde bulunan Santa bölgesiyle ilgili Trabzon bürokrasisinin ve siyasetinin yaptığı çalışmalardan haberdar olduklarını belirterek, “Arsin Belediye Başkanı Sn. Muhammed Sait Gürsoy’un Santa ile ilgili çalışmalarını ve hayallerini kendisinden dinledik. İki şehir bürokrasisi arasında sıkışmış ve yok olmaya yüz tutmuş olan, bir tarafın sahip çıkmadığı, diğer tarafın da vazgeçemediği kayıp bir şehir olan Santa; tarihten bugüne kalmış olan antik bir hazine konumunda. ” dedi.
“İçinden tarih fışkıran Santa, bu kısır döngüden kurtarılarak bir an önce hak ettiği değere kavuşturulmalıdır”
Santa’nın yok olmasının engellenmesi ve turizme kazandırılmasının iki şehrin otoritelerinin bir araya gelerek yapmaları gereken işbirliği ile gerçekleşebileceğinin altını çizen Demirağ, “Gümüşhane ile Trabzon sınırında bulunan ve içinden tarih fışkıran bu alan kısır döngüden kurtarılarak bir an önce hak ettiği değere kavuşturulmalıdır” ifadelerini kullandı.
Panele Arsin Belediye Başkanı Muhammed Sait Gürsoy, Gümüşhane Kent Konseyi Başkanı Rüstem Demirağ, İşhan Muhtarı Hamza Bilgin, Turizm İşletmecileri ve Seyahat Acentaları Derneği (TİSAD) Başkanı Murat Çavga, Santa’da turizm işletmesi sahibi Atila Gençtürk, Trabzon Büyükşehir Belediyesi yetkilileri, DOKA temsilcisi Mehmet Bozdoğal, Prof.Dr. Sadettin Korkmaz, öğretim üyeleri, bürokratlar, sivil toplum kuruluş temsilcileri, dernek üyeleri ve vatandaşlar katıldı.
