Mustafa Kemal Atatürk'ün "Cumalı Ordugâhı" adlı eseri, onun askerî düşünce yapısını, disiplinli çalışma tarzını ve pratik ile teoriyi birleştirme yeteneğini en güzel şekilde ortaya koyan örneklerden biridir. 1909 yılında Selanik’te yazılıp basılan bu eser, bir kurmay subay olarak Mustafa Kemal’in askerî eğitim ve manevralara verdiği önemin izlerini taşımaktadır.

Makedonya’daki Cumalı Ordugâhı’nda gerçekleştirilen süvari tatbikatına katılan Mustafa Kemal'in gözlemlerine dayanmaktadır. 3. Süvari Tümen Komutanı Tuğgeneral Suphi Paşa'nın komutası altında yapılan bu tatbikat, süvari birliklerinin eğitimini ve manevralarını içermekteydi. Ancak, Mustafa Kemal sadece tatbikata katılan askerî personelin faydalanmasını değil, bu bilgilerin geniş bir kitleye sunulmasını da istemiştir. Bunun için gözlem notlarını, meseleleri ve komutanların eleştirilerini derlemiş, bu bilgileri bol krokiyle destekleyerek küçük bir broşür haline getirmiştir.

Eserin içeriği, süvari, bölük, alay ve tugay eğitimlerinin yanı sıra bu birliklerin manevra yeteneklerini geliştirme ve uygulamalı tatbikatlarda nasıl bir yaklaşım sergilenmesi gerektiğini anlatmaktadır. Atatürk, askerî eğitimin sadece teorik bilgilerle sınırlı kalmaması gerektiğini, pratikteki uygulamalarla pekiştirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Eser, bu bakış açısını en açık şekilde gösteren bir kaynaktır.

"Cumalı Ordugâhı", Mustafa Kemal’in askerî eğitimdeki bilimsel yaklaşımını, titiz gözlem yeteneğini ve askerî harekâtlar konusundaki derin bilgisini yansıtan önemli bir çalışmadır. 39 sayfalık metin ve 7 krokiden oluşan bu eser, aynı zamanda Atatürk'ün askerlik kariyerindeki erken dönemdeki analitik düşünme tarzını da ortaya koymaktadır. Yazıldığı dönemde, askerî personelin eğitimi açısından önemli bir kaynak olma niteliği taşıyan eser, aynı zamanda Türk milletinin bağımsızlık mücadelesindeki askerî stratejilerin temel taşlarından birini oluşturacak düşüncelerin de ilk örneklerinden biridir.

Mustafa Kemal Atatürk’ün bu eseri, sadece o dönemin askerî personeli için değil, günümüz Türk ordusunun eğitim sistemine de ışık tutan önemli bir referans kaynağıdır. Atatürk’ün askerî alandaki bu derin bilgisi, onun ilerleyen yıllarda Türk milletinin Kurtuluş Savaşı’nda ve Cumhuriyet'in kuruluşunda nasıl başarılı bir stratejist ve lider olacağına dair ipuçları sunmaktadır. "Cumalı Ordugâhı" eseri, Atatürk’ün askerî kariyerindeki bu dönüm noktasını yansıtarak onun Türk ordusunu modern bir şekilde eğitme konusundaki vizyonunu sergilemektedir.

Aklınız ve gönlünüzle yolunuz açık; alnınız ak olsun.

Kaynak:

Arslan, Muzaffer, (2010), Öğretmenlik Mesleği, Yüksek Lisans Bitirme Tezi, Ankara Üniv., S.36

Muzaffer ARSLAN
Türk Dili ve Edebiyatı
Şair-Yazar