Ülke iç ve dış gündemi her geçen gün değişmekte ama değişmeyen bir gündem var ki arada sırada çeşitli sebeplerle ortaya çıkan “Başkanlık Sistemi” tartışmaları… Bu vesile ile konuyu konunun uzmanlarından Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyelerinden  değerli hemşerimiz Sn.Prof.Dr.Ethem ATAY’a sorduk.

-Sn ATAY, Başkanlık Sistemi Nedir? Türkiye’de böyle Bir Sisteme İhtiyaç var mıdır? Türk Toplumunun Yapısına böyle bir isteme uygun mudur?

“Tanzimat Döneminden itibaren baktığımızda yönetim modelleri üzerinde birçok tartışmanın olduğunu görüyoruz. Parlamenter Sistemlerde Zaman içerisinde böyle tartışmaların ortaya atıldığını görmekteyiz.

İktidarlar, güçlü oldukları dönemlerde  güçlerinde süreklilik oluşturmak için, güçlerinin almış oldukları kararlar karşısında bir engel olmamasını bertaraf etmek istemişlerdir.Türkiye siyasi tarihinde yakın zamana baktığımız zaman Adalet Patisinin güçlü olduğu dönemde Sn.DEMİREL tarafından, Anavatan döneminde rahmetlik ÖZAL tarafından ve bu gün Ak Parti ile Sn.ERDOĞAN tarafından Başkanlık Sistemi fikri ortaya atılmıştır.Ak Parti döneminde bunun sinyalleri nerede verilmiştir diye sorarsanız, hatırlarsanız Kamu Personeli Reformu Yasa Tasarısı gündeme geldiğinde o zaman biz  Türkiye’de Yarı Başkanlık –Başkanlık Sisteminin yakında tartışmaya açılacağını söylemiştik.Bu gün Büyük Şehir Belediyeler Kanunu ile de aslında yapılmak istenen de budur.O dönemde Cumhurbaşkanı Sn.SEZER’di, o günün koşullarında bu düşünce oluşturulamadı ama bu gün öyle bir sorun yok.Kısaca tarihi arka plan bu şekildedir.

Peki, Başkanlık Sistemi Nedir? Başkanlık Sistemi bu gün ABD’de uygulanan yönetim sistemidir. Kuvvetlerin ayrılığı ilkesi katı bir şekilde uygulanmakla birlikte yürütme tek kanattan oluşmaktadır. Başkan halk tarafından seçiliyor ve iki defa üst üste seçilebiliniyor. Bizde de yapılan son düzenlemeler ile Cumhurbaşkanını halkın seçiyor ve de iki kez seçebiliyor. Bu şekilde aslında bir yerde Başkanlık Sisteminin de alt yapısı oluşturulmaya çalışılmıştır.

Başkanlık Sistemi Amerika tarafından İngiltere’ye ve babında Kraliçeye karşı bir tutum olarak oluşturulmuştur. Sistem bu gün ABD’de iyi bir şekilde işlemektedir ama sadece ABD’de. Başka ülkelerde bu sistemin de iyi işleyeceğini söylemek pek doğru olmaz. Hele ki Türkiye’de… Sistem Amerika insanının yapısına toplumsal genetiğine uygundur. Bizim ise toplumsal yapımıza uygun bir sistem değildir zira bizde uygulansa bunun adı Başkanlık Sistemi Değil “Başkancıl Sistemi “olur. Peki, çözüm nedir o zaman diye soracak olursak, çözüm şu anda mevcut Parlamenter Sistemin eksik yanlarının giderilerek yeni reformlarla birlikte yola devam edilmesidir. Parlamenter Sistem Demokratik açıdan uygun bir sistem olmakla birlikte sistemin aksayan yanlarının düzeltilmesi toplumun beklenti ve ihtiyaçlarına göre şekillendirilerek anayasal çalışmalar yapılması durumunda sistem çok daha verimli bir şekilde Türk toplumunun yararına işleyecektir.”

Sayın Hocamıza vermiş olduğu bilgilerden dolayı teşekkür ediyoruz.

Saygılarımla.