Öğleden sonra başlayan bardaktan boşanırcasına yağmur, akşam saatlerine doğru havanın soğumasıyla birlikte yerini kar yağışına bıraktı. Meyilli arazi üzerine kurulu olan Avliyana köyünde yağan yağmurla birlikte köyün içindeki yollar...

İkindiye doğru Abdal Musa Tepesi'nden batan güneş, tepenin arkasından ikinci kez doğuyordu Avliyana köyüne. Deli Osman, buz gibi akan çeşmenin başında elini yüzünü yıkadı, kana kana içti. Uzayan saçlarını elleri ile arkaya doğru...

Zigana'nın da Avliyana'dan farkı yoktu. Dün geceki fırtına ve tipi inadına gökyüzü masmavi ve insanı kemiklerine kadar ısıtan güneş. Geceki tipi, kovukları doldurmuştu. Güneşle birlikte eriyen karlar yol boyunca akıyordu. Küçücük...

-Boşuna dememişler, ‘Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır.' Gerçekten eskilerimizin sözleri büyük bir araştırmalardan sonra söylenmiş, değil mi Kartal Mustafa? -Öyle ağam. -Şimdi bu gece burada kalıyorsunuz. Üst katta iki...

-Lütfi emmi, yukarıya çıktıkça hava da daha kötüleşiyor. -Kocakarı yaylaya çıkıyor Baloğlu. -Geri dönelim desek olmaz, köyden çıktık bir kere. -Öyle Can. -Ben derim ki… -Ne dersin? -Öne ben geçeyim. -Ne yani rehber olduğunu mu hatırladın?...

Laz Hasan'ın kahvesinin önü kadın, erkek, çoluk çocukla doluydu. Kemençe sesini duyanlar evlerinin kapısını kilitleyip ailece oradaydı. Dursun, horon halkasının içinde hem çalıyor hem de dönüyordu. Kadın erkek birlikte horon oynuyordu....

Öğleden sonra Ciharlı köyü girişindeki Koca Kaptan'ın evinin önündeydiler. Mahmut emmi, Meryem ana, Ömer ve Selim, Lütfi Ağa ve birlikte gelenleri kapıda karşıladılar. Mahmut emminin elini bir süre tutan Lütfi Ağa,  -Zorluk çıkarmayasın...

Sonunda beklenen gün geldi çattı. Bir gün öncesinden hazırlıklar tamamlandı. Kız istemeye Seher hatunun yanı sıra komşuları Kartal Mustafa da gidecek. Akşamdan ne zaman gidileceğine karar verilmişti. Sabah erkenden kalktılar. Kahvaltılarını...

Yüklerden küreğini çeken katırcılar, mağaraya koşuyordular. Cılga yoldaki tehlike onları ilgilendirmiyor, bir an önce Can ile Ayşe'yi kurtarmak istiyorlardı, düşe kalka kapanan mağaraya kadar geldiler. Mağara ağzındaki kara küreği...

Çimler üzerine açılan azıklardan kalanlar toplandı, çantalara yerleştirildi. Katırların başındaki torbalar çıkarıldı, urba çuvallarının yanına asıldı. Yolculuğa çıkmak için her şey hazırdı. Gavur Dağı'na baktılar. Kardan...

Kartal Mustafa'nın yaylada bulunan kulübesini geçtikten sonra rampaya vurdular. Can, Arap'a bu kez Ayşe'yi bindirdi, kendisi ise Ayşe'nin katırının yularını tutarak Mahmut emminin arkasından gidiyordu. Sık sık en arkadan Oğuz'la...

Güneş, oturdukları kapı önünden çekilinceye kadar Seher ana, Ayşe ve Ayşegül çay içip sohbet ettiler. Seher ana, sık sık Ayşe'ye bakarak onu iyice tanımaya çalışıyordu. Köylerini, annesini kardeşlerini soran Seher anaya, Ayşe kısa...

Akşamın ilerleyen saatlerinde Ardasa kasabasına vardı katırcılar. Hükümet konağından çarşı içerisine geçecektiler ki, iki tane jandarma eri karşılarına çıktı. Silahları omuzlarında, belli ki, gece nöbetçisiydiler. Jandarma erlerinden...

Zigana'daki çığ olayı kısa sürede Maçka ve Ardasa kasabalarında duyuldu. İki askerin şehit olması kasaba ve köyleri yasa bürümüştü. Jandarma erlerinden Kamil ile Şamil'in cenaze namazlarının Zigana'da kılınacağını duyan...

Çığ olayını duyan çevre köylüler ellerinde fener ve kazma küreklerle akın akın Zigana'ya geliyordular. Jandarma Komutanı Yüzbaşı Cengiz, gelen köylüleri gruplara ayırıyor, bir an önce çığ altında kalanların kurtarılmasını...

Ciharlı köyünde Ömer'in Celal'i nasıl yumrukladığı anlatılıyordu, köşe, bucakta. Kahvede, çeşme başında, evlerde iki yumrukla nasıl yere serildiği konuşuluyordu. Yumruk olayını duyan köyün erkekleri Laz Hasan'ın kahvehanesine...

Ciharlı köyünde çeşme başı kalabalıktı. Çeşmeden su almaya çoğunlukla kadınlar ve kızlar gelirdi. Çeşme başı dedikodunun yoğunlukla yapıldığı yerdi. Kadınlar, kocalarının tembelliğinden, kızlar ise oğlanlardan konuşurlardı....

Gürültü ve silah sesini duyan koyun ve keçiler, Gavur Geçidi'ni hızla geçtiler. Zirveden kopan çığ, sürüye zarar veremeden yamaçtan aşağı hızla aktı. Can da Pisik Ali de şaşkındı. Gelen çığ, geçitteki cılga yolu kapamıştı....

Nisan ayı ile birlikte kuru dereler bile coşmuştu. Toprak canlandı, ağaçlar çiçeğe bezenmişti. Doyumsuz oluyordu köylük yerlerde bahar. Sabun köpüğü gibi akan coşan dereler. Daldan dala konan serçelerin cıvıltılarına kadınların kazma...

Kartal Mustafa'yı can kulağı ile adeta nefes almadan dinledi Can. Babasını anlatılandan sonra o kadar daha özledi. Söyledikleri gibi yiğitmiş. Böyle bir babanın evladı olmak ne kadar gurur verici.  -Hep konuşurduk onunla hangimize...

Ciharlı'da Laz Hasan'ın kahvehanesindeki şeker çuvalları katırlara yüklendi, yağış olasılığına karşı naylonlarla iyice sarıldı. Önde Mahmut emmi, Ayşe ve diğerleri Zigana yönüne doğru yola çıktılar. Yol boyunca yeşeren...

Tam Şekerin dönemecini dönecekti ki karşı taraftan dört tane kurdun gideceği yoldan doğru geldiğini gördü. Arap şaha kalktı, Oğuz ise havlamaya başladı. Kurtlar olduğu yerde çakılı kalmışlardı. Ne kendisine doğru geliyor ne de gidiyorlardı....

Sabahın ilk ışıkları ile kalkan Mahmut emmi, diğerlerini de uyandırdı.  -Kalkın tembeller, sıcak soba iyi geldi size, öğle oldu, hala yatıyorsunuz. -Ne öğlesi Mahmut emmi, gün daha yeni ağarıyor. -Ne yeni ağarması, bırakın konuşmayı...

Ciharlı köyünden Mahmut emmi ve beraberindekileri aramaya çıkan köylüler, ellerinde gece fenerleri ile birlikte hızlı hızlı, yürüyorlardı. Zaman zaman 'Mahmut emmi”, 'Ayşe”, 'Abdullah” olarak seslenen köylüler, seslenişlerine...